Caravaggioculuk (Tenebrizm)
Caravaggio ’nun biçim anlayışı temelde katışıksız bir gerçekçiliğe ve tenebresso adı verilen ışık-gölge kullanımına dayanır. Çevreye, tek bir kaynaktan sert ve belli bir açıyla dağılan bu ışık, aydınlattığı nesneler üstünde birbirinden kesin olarak ayrılan ışıklı ve gölgeli alanlar oluşturur. Caravaggio ’nun gerçekçiliği ve tenebresso’sundan hareket eden ressamlara Caravaggiocu ya da Tenebrist denir.
Sanat tarihindeki ilk Caravaggiocular Barto-lommeo Manfredi (1580-1620), Orazio Borgi-anni ve Orazio Gentileschi’dir (1563-ykş.1647). Gentileschi Caravaggio’ya oranla daha yumuşak biçimleri ile dikkati çeker; ayrıca Fransa ve Ingiltere’de de çalıştığı için Caravaggioculuk’un yayılmasında etkin bir rol oynamıştır. Genthileschi’nin kızı Artemi-sia (ykş.1597-ykş.1651) ise tenebressoyu Caravaggio’dan daha katı bir biçimde uygulamıştır.
Caravaggioculuk Roma’dan sonra Napoli ve Güney İtalya’da yayılmıştır. Giovanni Batista Caracciolo (ykş.1570-1637) ve Ispanyol sanatçı Ribera, Napoli’den, Pietro Novelli ise Sicilya’dan yetişmiş Caravaggiocular’dır. Özellikle Ribera kaba bir gerçekçilikle bütünleştirdiği tenebrist anlayışın Ispanya’da yayılmasında etkili olmuştur. Caravaggioculuk’un en çok tutunduğu ülkelerden biri Fransa’dır. Valentin de Boulogne, Nicholas Regnier ve Nicholas Toumier, Fransa ’daki Caravaggiocular’m başında gelirler. De Boulogne Janr (Tür) resminde Caravaggioculuk’u büyük bir başarı ile uygulamıştır. Simon Vouet (1590-1620) de bu ülkedeki Caravaggiocular’m en önemlilerindendir ve 17.yy başlarında İtalya’da çalışan tüm Fransız ressamlar için yol gösterici bir rol üstlenmiştir. Claude Vignon, (1593-1670), Caravaggio’nun Aziz Matta’nm Şehit Edilmesi adlı yapıtından bazı figürleri olduğu gibi kendi resimlerine aktarmaktan çekinmemiştir. Caravaggio’yu “resmi öldürmek için doğmuş bir sanatçı ”olarak niteleyen Poussin gibi klasik-idealist bir sanatçı bile Masumların Boğazlanması, Aziz Erasmus’-un Şehit Edilmesi adlı yapıtlannda Tenebresso’ nun etkisinden kurtulmamıştır.
Caravaggio biçimciliğinin yaygınlık kazandığı bir başka ülke de Hollanda’dır. Terbrugghen, Gerrit van Honthorst (1590-1656), Dirk von Baburen ve Jan van Bjlart gibi Utrecht Okulu sanatçıları Caravaggio’ nun ışık etkilerini ve konularını çeşitlendirerek uygulamışlardır. Baburen, iri göğüslü sokak kadınlarının eşlik ettiği içki âlemi türünden sahneleri çokça ele almakla birlikte, konularının aşırı bayağılığını, Italyanlar’m ulaşamadığı bir renkçilik düzeyi tutturarak aşmıştır. Terbrugghen de toplumun daha üst sınıflarının yer aldığı Janr resimlerinde etkili bir renkçilik ve ışık kullanma anlayışı geliştirmiştir. İtalyanlar’ca Cherardo delle Notti olarak adlandırılan ve bu grubun lideri durumunda olan Honthorst ise ışığı kırmızı renkte verdiği gece sahneleri ile ün kazanmıştır. Aynı Honthorst gibi mum ışığının aydınlattığı gece sahneleriyle büyük bir başarı gösteren Fransız sanatçısı Georges de la Tour teknik becerisinin ötesinde, kişisel bir şiirsellik de geliştirmiştir.
Caravaggio ’nun kimi büyük ustalar üstündeki etkisi kolayca tanımlanmayan bir çeşitlilik içerir. Reni ve Guercino (1591-1666) bir dönem tenebrist ürünler vermiş Italyan sanatçılardır. Velasquez’i de İtalya’da yaptığı erken dönem yapıtlarında, ışığı tek bir boyut içinde bütünleştiren bir sonuç elde etmiştir. 17.yy Hollanda resminin en büyük adlarından olan Vermeer’de ise Caravaggio etkisinin nerde başlayıp nerde bittiğini kestirmek olanaksızdır. Benzer bir biçimde Fransız La Nain kardeşler de Caravaggio uzantısı sayılabilecek bir tür gerçekçiliği temsil ederler.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi