CALVO, Carlos (1824-1906)
Arjantinli diplomat ve hukukçu. Devletler hukukunda büyük devletlerin, zora başvurarak, diğer ülkelerdeki yurttaşlarının iktisadi çıkarlarını koruyamayacağını savunan Calvo Öğretisi’nin kurucusudur.
Buenos Aires’de doğdu, Paris’te öldü. Calvo tarihsel Pozitivist bir yaklaşımla ele aldığı devletler hukukunda, Latin Amerika geleneğini ve beklentilerini temsil eder. Latin Amerika’ya ilişkin diplomatik sorunlarda hakemlik kurumunu ve ülkelerin içişlerine karışılmamasını savunur. Calvo, özellikle Güney Amerika’daki bağımsızlık savaşlarından sonra, Güney Amerika devletlerinin uluslararası amaç ve beklentilerini dünyaya açıklayan Henry Wheaton’dan etkilenmiştir. Wheaton’un History of the Law of Nations (“Ulusların Hukuk Tarihi”) adlı yapıtını İspanyolca’ ya çevirmiş ve bu kitaptan yola çıkarak kendi tarihsel pozitivizmini geliştirmiştir.
Calvo’ya göre, devletler arasındaki ilişkilerde, adalet düşüncesi, ulusların ortak çıkarı ve refahı kaygısından kaynaklanmaktadır. Calvo, tüm ulusların bir hukuk sisteminin olduğunu ancak uluslararası hukukun temel olarak gelişmiş ülkeler hukukundan kaynaklandığını öne sürmüştür.
Calvo, devletler hukukunda, antlaşmalarla saptanmış ilkelerin, özel sözleşme ya da uygulamalardan çıkan kuralların ve adli kararların önemli başvuru kaynakları olduğunu düşünmektedir.
1868’de yayımlanan Derecho Internacional Teorico y Pratico de Europay America (“Kuram ve Uygulamada Avrupa ve Amerika Devletler Hukuku”) adlı kitabında daha sonra kendi adı ile anılan bir öğreti geliştirmiştir. Buna göre, ülkelerin, birbirlerine olan özel borçlarının zora, silahlı güce başvurarak geri alınması yanlıştır. Latin Amerika ülkelerinde mülk sahibi yabancılar ya da Latin Amerika hükümetlerine borç veren diğer ülke yurttaşları diplomatik yollara başvurmaksızın söz konusu ülkelerdeki mahkemelere başvurmalıdırlar.
Calvo Öğretisi’ne göre, gerçek ve tüzel kişiler, uyrukluğunda bulundukları devletin, diplomatik himayesinden vazgeçmelidirler. Calvo Öğretisi’nin amacı, büyük devletlerin geri ülkelerde, ayrıcalık mukaveleleri imzalayan yurttaşlarım himaye bahanesi ile küçük devletler üzerinde yaptıkları ya da yapabilecekleri sürekli baskı ve müdahaleleri önlemektir. Ancak devletler hukukundaki egemen görüş, Calvo Öğretisi’nejkarşı çıkmakta, bireyin,yurttaşı bulunduğu devletin kendi lehinde diplomatik yollarla müdahale etmek hakkından vazgeçemeyeceğini savunmaktadır.
Calvo Öğretisi, 1902’de Arjantin Dışişleri Bakanı Luis Maria Drago tarafından ortaya atılan Drago Öğretisi’yle geliştirilmiştir.
Calvo’nun, uluslararası ve devletler hukuku alanlarında, Güney Amerika ülkelerinin çıkarlarım savunan çalışmaları, ölümünden sonra, 3. Pan Amerikan Konferansı’nda yeniden değerlendirilmiş ve katkıları konusunda görüş birliğine varılmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Derecho internacional teorico y pratico de Europa y America, 2 cilt, 1868, (“Kuram ve Uygulamada Avrupa ve Amerika Devletler Hukuku”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi