CASTELO BRANCO, Humberto (1900-1967)
Brezilyalı asker ve devlet adamı. 1964-1967 arasında devlet başkanlığı yapmıştır.
Humberto de Alencar Castelo Branco 20 Eylül 1900’de Fortaleza’da doğdu, 18 Haziran 1967’de aynı kentin yakınlarında öldü. Brezilya Harp Akademisi’ ni bitirdikten sonra, Ocak 1921’de Brezilya ordusuna katıldı. 1943’te yarbaylığa yükseltildi. II.Dünya Savaşı yıllarında Brezilya Keşif Güçleri’nin denizaşırı eylemlerine komuta etti. 1962’de Brezilya ordusu komutanı, Başkan Joao Goulart iktidarının son aylarında da genelkurmay başkanı oldu. Goulart’a karşı mücadele edenlere destek oldu ve 31 Mart 1964’te Goulart’ın devrilmesinden sonra kurulan üç kişilik askeri cuntaya girdi. 15 Nisan 1964’te Kongre tarafından başkan seçildi.
Castelo, başkan seçilmesinin hemen ardından, kendisinin ve yardımcısı eski maliye bakam Jose Maria Alkmin’in görev sürelerini 15 Mart 1967’ye kadar uzatan bir yasa çıkarttı. 27 Kasım 1965’te yayınladığı 2. Anayasal Kararname ile ülkedeki tüm siyasi partileri kapattı. Yerine, biri iktidardaki Ulusal Yenileme için İttifak (ARENA), diğeri muhalefetteki Brezilya Ulusal Demokratik Hareketi (MDB) olmak üzere iki güdümlü partiden oluşan bir siyasal yapı getirildi. Bu kararname ile başkanın siyasi yaşama ve örgütlere müdahalede bulunma olanakları genişletildi. Bunun ardından, 5 Şubat 1966’da yayınlanan 3. Anayasal Kararname, eyalet valileri ve belediye baş-kanlarmın, daha sonra da devlet başkanı ve yardımcısının dolaylı seçimi ilkesini getirdi. Ayrıca başkan dilediğinde hükümet üyelerini görevden alabilecekti.
Tüm bu uygulamaların ardından Castelo, Aralık 1966’da, Kongre’yi olağanüstü toplantıya çağırarak, hükümetin atadığı bir komisyon tarafından hazırlanan yeni bir anayasa taslağını onaylattı. Bu anayasa ile, yürütme erkinin ve merkezi yönetimin yetkilen artırıldı. Ulusal güvenlikle ilgili yasaları çiğneyen kişilerin askeri mahkemelerde yargılanması ilkesi getirildi ve başkana meclise danışmaksızın, kararnameler yayınlama yetkisi verildi. Böylelikle 1964’teki askeri darbeden beri yürürlükte olan uygulamalaı yasal bir temel kazanmış oldu.
Castelo iktidarının istikrar ve iktisadi kalkınma programım, geniş yetkilerle donatılmış olan Roberto Campos adlı bir iktisatçı uyguladı. Campos’un enflasyonla mücadele ve ekonomiyi canlandırma çabaları sonucunda gerçek ücretler düşürüldü, çok sayıda küçük ve orta şirket iflas etti ve 1964’te % 86 olan enflasyon oranı 1966’da % 41’e düştü. Ayrıca, yabancı sermaye yatırımları özendirildi. Kamu, özel ve yabancı sermayenin ortak girişimlerine önem verildi. Kabul edilen tarım reformu yasası ise kırsal kesimin sorunlarına ciddi bir çözüm getirmedi. Büyük toprak sahiplerinin gücünü kırabilecek bir yasa olan, okuryazar olmayanların da yerel seçimlerde oy kullanmasına ilişkin yasa Kongre’den geçemedi.
Castelo, başkanlık süresinin bitimi olan Mart 1967’de görevinden ayrıldı. Yerine Mareşal Arthur da
Costa e Silva geçti. Üç ay sonra da Castelo bir uçak kazasında öldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi