CORREGGIO, Antonio (ykş. 1489-1534)
İtalyan, ressam. Yüksek Rönesans biçim anlayışının en yetkin temsilcilerindendir.
Reggio Emilia bölgesindeki Correggio kasabasında doğdu, 5 Mart 1534’te aynı yerde öldü. Yaşamı üstüne çok az şey bilinmektedir. Doğum tarihi de hâlâ tartışılan bir konudur.
Doğduğu kasabada ressam Antonio Bertalotti’ nin yanında çalıştı. Mantua ve Parma’ya gitti. Kesin bilgi olmamasına karşın, resimlerinde Mantegna, Leo-nardo, Michelangelo ve Raffaello gibi Yüksek Rönesans ustalarının etkilerinin görülmesinden ötürü, Roma’da da bir süre kaldığına kesin gözüyle bakılmaktadır. 1514’te Correggio’ya döndükten sonra San Fran-cesco Madonnası’m ve Albinea’daki Prospero Kilisesi’ nin mihrap resimlerini yaptı. 1520-1524 arasında Parma’daki San Giovanni Evangelista Kilisesi’nin kubbe ve yarım kubbelerinin süslemelerini yaptı. Bu kilisenin koro bölümü için yaptığı desenler, Frances-co Maria Rondani (1490-ykş.l548) tarafından fresk olarak uygulandı. 1522’de San Prospero Kilisesi için yapmayı üstlendiği ve Gece adıyla da bilinen ünlü Isa’nın Doğumu’nu 1530’da bitirdi. 1522’de başladığı Parma Katedrali’nin kubbe ve koro bölümü süslemeleri üstünde 1530’a değin çalıştı. Ancak mihrabın süslenmesini, ölümünden sonra Girolamo Mazzola Bedoli bitirdi.
Correggio’nun ilk yapıtları Mantegna’nın klasik tutumunun etkilerini taşır. Ancak Mantegna’mn biçimlerinde izlenen kaba ve kütlesel işçilik, Correggio’ da, daha ilk döneminden başlayarak yumuşak bir niteliktedir. Biçimlerin sınırlarının birbiri içinde eridiği bu sfumato etkisi, Leonardo’nun resimsel deneylerinden ve Lorenzo Costa’nm (ykş. 1460-1535) üslubundan kaynaklanmaktadır.
Correggio’nun mihrap resimlerinin ilki olan Madonna ve San Francesco, Raffaello’nun Şistine Madonna’smm etkilerini taşır. Kaybolduğu için yalnızca kopyalarından bilinen 1517 tarihli Albinea Madonna’sıysa, yumuşak bir hacimlendirmeyi hareketlerin ritmik kuruluşuyla bütünleştirir.
Correggio’nun kompozisyonları çoğunlukla bir-biriyle kesişen köşegenler üstüne kurulmuştur. Bunlarda karmaşık bir resim mekânı birinci derecede rol oynar ve Gece gibi resimlerindeki açık-koyu ilişkisi, katışıksız bir ışık etkisi doğurur. Bu etki bazen biçimlerin bütünüyle birbiri içinde erimesine yol açar.
Correggio’nun 1517-1520 arasında gördüğü Mic-helangeio ve Raffaello’nun resimlerinin etkisiyle gerçekleştirdiği biçimsel yenilenmenin ilk izleri San Giovanni Evangelista Kilisesi’nin fresklerinde seçilir. Konudan daha ağır basan figürlerin hareketi ve her türlü biçimi çevreleyen ışığın atmosfer etkisi, geleneksel klasik tutumu aşan barok bir idealizm ile sonlanır. Ayrıca kubbenin, gökyüzüymüş gibi bir yanılsatma uyandıracak biçimde ele alınması, 17. yy’da sürekli yinelenecek olan bu tür uygulamaların ilk örneklerindendir.
Parma Katedrali freskleriyse Correggio’nun üslubunun doruk noktasını oluşturur. Figürlerin, ufuk çizgisinin altındaki bir noktaya göre oluşturulan bir perspektif içinde verilmesi, o güne değin eşi görülmedik bir kısaltım (rakursi) etkisi yaratmaktadır.
Correggio’nun 1530’ların başında yaptığı mitolojik konulu yapıtlarında lirik bir hoşluk ve duyarlılık izlenmektedir.
• YAPITLAR (başlıca): Bakire Meryem ve Aziz Francesco, 1514-1515, Resim Galerisi, Dresden; San Giovanni Evangelista Kilisesi freskleri, 1520-1524, Parma; Parma Katedrali freskleri, 1522-1530; Gece, 1522-1530, Resim Galerisi, Dresden; Azize Katerine’nin Mistik Evliliği, 1525, Louvre, Paris; Leda ve Kuğu, 1530, Devlet Müzesi, Berlin; Jüpiter ve Io, 1530, Sanat Tarihi Müzesi, Viyana; Danae, 1530-1532, Borghese Galerisi, Roma.
• KAYNAKLAR: P.Bianconi, Tutta la pittura del Correggio, 1953; S.Bottari, Correggio, 1961; G.Gronau, Correggio: des Meısters Gemalde, 1907; A.E.Popham, Correg-gio’s Drasoings, 1957.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi