CARR, Edward Hallet (1892 – 3 Kasım 1982, Cambridge)
İngiliz tarihçi. Sovyet Devrimi üzerine geniş kapsamlı çalışmalar yapmıştır.
28 Haziran 1892’de Londra’da doğdu. Merchant Taylors School ve Cambridge Universitesi’ne bağlı Trinity Coilege’da öğrenim gördü. 1916’da Dışişleri Bakanlığı’nda çalışmaya başladı. 1919’da İngiliz delegasyonuyla birlikte Versailles’da toplanan barış konferansına katıldı. Dışişleri Bakanlığı içinde kurulan Sovyetler Birliği Dairesi’nde görevlendirildikten sonra çağdaş Rus tarihine ilgisi arttı. 1927’de Moskova’ya ilk gezisini yaptı. 1936’da Dışişleri Bakanlığı’ndan ayrıldı. 1936-1947 arasında Aberstwyth’deki Wales Üniversitesi’nde uluslararası politika profesörü olarak ders verdi. 1941-1946 arasında The Times gazetesinin yayın yönetmeni yardımcılığını yaptı. 1953-1955 arasında Oxford Universitesi’ne bağlı Balliol College’ da 1955’ten sonra da Trinity College’da çeşitli akademik görevler üstlendi.
Carr’ın çalışmaları arasında hem biyografiler, hem de ülke tarihleri yer almaktadır. Dostoyevski’ nin, Kari Marx’ın ve Bakunin’in yaşamöykülerini düşünceleriyle ve yaşadıkları dönemin olaylarıyla birlikte ele aldı. Uluslararası ilişkiler ve Ingiltere tarihinin belirli dönemleriyle ilgili çalışmalar da yaptı. Ama en kapsamlı çalışmaları Rusya’da Ekim Devrimi ve Sovyetler Birliği tarihi üzerine yazdığı kitaplardır. History of Soviet Russia adını verdiği büyük dizi dört kitaptan ve toplam sekiz ciltten oluşmaktadır. Diziyi oluşturan dört kitap The Bolshevik Revolution 1917-1923 (“Bolşevik Devrimi 1917-1923”), The Irıterreg-num 1923-1924 (“İktidar Boşluğu Dönemi 1923-1924”), Sodalism in One Country (“Tek Ülkede Sosyalizm”) ve Foundations of a Planned Economy (“Planlı Ekonominin Temelleri”) adlarıyla basılmıştır.
Carr, The Bolshevik Revolution adlı ilk kitabın birinci cildinde 1898-1917 arasında geçen olayları ve bunların 1917 Devrimi üstündeki etkilerini inceledi. The Economic Order (“İktisadi Düzen”) adlı ikinci ciltte Sovyetler Birliği’nde iktisat politikalarını ve uygulamalarını ele aldı. Tarımda ve sanayide yeni bir örgütlenmeye gidilerek üretimi artırma çabalarım, iç savaş sırasında gündeme gelen köklü önlemleri, iç savaştan sonra yürürlüğe konan Yeni Ekonomik Düzen politikasını inceledi, planlama yolundaki ilk çalışmalara değindi. Soviet Russia and the World (“Sovyet Rusya ve Dünya”) adlı üçüncü ciltte ise Sovyet dış politikasındaki güçlükleri ele aldı. Carr’a göre bu güçlüklerin ilki Sovyetler Birliği’nin coğrafi konumundan kaynaklanıyordu. İkincisi ise, Sovyetler Birliği’nin sosyalizmi güçlendirme amacı ile, kapitalist ülkelerle diplomatik ilişkileri sürdürme zorunluluğu arasındaki çelişkiydi.
Carr, tarihin ne olduğu sorusuna da yanıt aradı, tarih bilimine yaklaşımını What is History f (Tarih Nedir?) adlı kitabında ele aldı. Carr’a göre, tarihi olgular okuyucuya tarihçilerin olaylara bakış açıları-
nın süzgecinden geçtikten sonra ulaşır. Okuyucu, tarihçinin geçmişe yaşadığı dönemin gözüyle baktığını gözönüne almalı, bir tarih çalışmasını ele alınca içindeki olgulardan önce, onu yazan tarihçiyle ilgilenmelidir. Tarihçinin yükümlülüğü sunduğu olguların doğru olduğunu kanıtlamakla bitmez. Üzerinde çalıştığı konuyla ilgili bilinen ya da bilinebilecek tüm olguları ele almak zorundadır.
Carr, tarihçinin ele aldığı konu karşısındaki tutumunu, insanın çevresiyle ilişkisine benzetir. Tarihçiyle olgular arasındaki ilişki bir eşitlik ilişkisi olmalı, tarihçi ne olgulara ne de kişisel yorumuna tek başına öncelik vermemeli, her ikisini bir arada yoğur-malıdır.
Carr’a göre tarih yazımı nedir sorusunun yanıtı, “Tarihçi ile olgular arasında kesintisiz bir karşılıklı etkileşim süreci, bugün ile geçmiş arasında bitmez bir diyalog”dur.
• YAPITLAR (başlıca): Dostoevsky, 1931; The Romantic Exiles, 1933, (“Sürgündeki Romantikler”); Kari Marx, 1934; International Relations Since the Peace Treaties, 1937, (“Barış Antlaşmalarından Sonra Uluslararası İlişkiler”); Michael Bakunin, 1937; The Twenty Years’ Crises, 1919-1939, 1939, (“Yirmi Yıllık Bunalım, 1919-1939”); Britain: A Study of Foreign Policy from Versailles to the Outbreak of War, 1939, (“İngiltere’nin Versailles Antlaşmasından Savaşın Başlamasına Dek İzlediği Dış Politika Üzerine Bir Çalışma”); Conditions of Peace, 1942, (“Barış Koşulları”); Nationalism and After, 1945, (“Milliyetçilik ve Sonrası”) The Soviet Impact on the Western World, 1946, (“Sovyetler’in Batı Dünyası Üzerine Etkisi”); Studi-es in Revolution, 1950, (“Devrim Üzerine Çalışmalar”); The Bolshevik Revolution, 1917-1923, 3 cilt, 1950-1953, (“Bolşevik Devrimi”); The New Society, 1951, (“Yeni Toplum”); German-Soviet Relations Beetvoeen the Two World Wars, 1951; (“İki Dünya Savaşı Arasında Sovyet-Alman İlişkileri”); The lnterregnum 1923-1924, 1954, (“İktidar Boşluğu Dönemi 1923-1924”); Socialism in One Country 1924-1926, 3 cilt, 1958-1964, (“Tek Ülkede Sosyalizm 1924-1926”); What is History?, 1961, (Tarih Nedir?, 1980); 1917: Before And After, 1969, (“1917; Öncesi ve Sonrası”); Foundations of a Planned Economy (1. cilt R.W. Davies ile), 3 cilt, 1969-1978, (“Planlı Ekonominin Temelleri”);, The Russian Revolution from Lenin to Stalin, 1979, (“Lenin’den Staiin’e Rus Devrimi”); From Napoleon to Stalin, 1980, (“Napoleon’dan Stalin’e”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi