CID CAMPEADOR (1043-1099)
Kastilyalı komutan, halk kahramanı. Ölümünden sonra efsaneleşmiş yaşamı çok sayıda yapıta konu olmuştur.
Kuzey Ispanya’da Burgos yakınlarındaki Bivar’ da doğdu, 10 Temmuz 1099’da Valencia’da öldü. Asıl adı Rodrigo Diaz de Bivar’dır. Cid (seyyid, efendi), ona Müslüman Araplar’ın taktığı addır. Kastilyalı soylulardan Diego Lianez’in oğludur. Babasının ölümünden sonra sarayda Kral I.Ferdinand’ın büyük oğlu Sancho’yla birlikte eğitim gördü. II.Sancho tahta çıkınca Rodrigo’yu kraliyet ordularının komutanlığına getirdi. Navarra ve Kastilya arasındaki anlaşmazlık sırasında Navarralı bir şövalyeyi yenilgiye uğratınca kendisine Campeador (şampiyon) sanı verildi. Cid, 1067’de Endülüs Emevileri’nin elindeki Saragossa’ya yapılan seferde büyük başarılar kazandı.
Öldüğünde Kastilya Krallığı’nın çocukları arasında paylaştırılmasını isteyeni. Ferdinand, Leon yöresini ikinci oğlu Alfonso’ya bırakmıştı. II.Sancho kardeşine savaş açtı, onu yakalatarak sürgüne gönderdi. Ancak kız kardeşi Uracca direnmeyi sürdürdü. Zamora’yı kuşatan ILSancho burada öldürülünce
çocuğu olmadığı için Kastilya toprakları VI.Alfonso’ ya kaldı. Alfonso, Kastilyalı soylulara iyi niyetini kanıtlamak için, Cid’in sarayda kalmasına izin verdi. Cid, Î074’te Alfonso’nun da isteğiyle kralın kuzini ve Oviedo kontunun kızı Jimena ile evlendi. VI. Alfonso, 108l’de, koruması altındaki Toledo Mağribî Krallığı’na karşı bir akın düzenlediği gerekçesiyle Cid’i Kastilya’dan sürdü.
Saragossa Kralı el-Mutamin’in emrine giren Cid, 1082’de onun adına Mağribî Kralı Lerida’yı ve onun Hıristiyan yandaşlarını yenilgiye uğrattı. 1084’te Aragon Kralı Sancho Ramirez komutasındaki bir orduyu yendi. Bu başarıları ile yenilmez bir komutan olduğu kabul edildi ve Mağribî yöneticileri tarafından ödüllendirildi. 1086’da Kuzey Afrika’dan büyük Murabıt akını başladı. VI. Alfonso’nun orduları yenilgiye uğrayınca, Cid geri çağrıldı. VI. Alfonso’yla barışmasına karşın, Cid, Murabıtlar’a karşı yapılan savaşlara katılmadı.
Cid, Valencia hükümdarı el-Kadir’i vergiye bağlamıştı. 1092’de kentin kadısı İbn Cahhaf, Murabıtlar’ın desteğiyle ayaklanarak el-Kadir’i öldürttü. Cid bunun üzerine Valencia kentini kuşattı, Murabıtlar’ın desteğini kırdı, aylarca süren kuşatma sonunda kenti ele geçirdi. Valencia’nın VI. Alfonso adına yöneticisi olmuştu ama aslında kenti bağımsız olarak yönetiyordu. Yaşamının bundan sonraki bölümünü Valencia’da geçirdi.
Cid, ölümünden sonra halk türkülerinin kahramanlarından biri oldu. Bu destansı şiirlerin en eskisi 1200’lerde yazılan “Cantar de mio Cid”dir (Cid’imin Şarkısı). 4.000 dizelik bu destan, Orta Çağ İspanyol edebiyatının önemli yapıtları arasında yer alır. Cid’in yaşamı, Guillen de Castro’nun 1618’de yazdığı Las Mocedades del Cid (“Cid’in Gençliği”), Corneille’in Le Cid, (el-Cid), Fernandez y Gonzales’in 1858’de yazdığı Cid Rodrigo de Vivar (“Vivarlı Rodrigo”) adlı oyunlarına konu olmuştur.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi