CANETTI, Elias (1905 – 14 Ağustos 1994, Zürih)
Avusturyah romancı, oyun yazarı ve düşünür. 1981’de Nobel Edebiyat Odülü’nü kazanmıştır.
25 Temmuz 1905’te Bulgaristan’ın Rusçuk kentinde doğdu. Annesi ve babası İspanyol Yahudisiydi. Çocukluğunda İspanyolca konuşan Canetti, sekiz yaşında Viyana’ya yerleşmelerinden sonra Almanca öğrendi. Ortaöğrenimini Zürih ve Frankfurt’ta tamamladıktan sonra Viyana Üniversitesi’nde okudu, felsefe doktorası aldı. 1939’da Londra’ya yerleşti.
1930-1931 yıllarında ilk romanı olan Die Blendung’u (Körleşme) tamamladı, ancak roman 1935’te yayımlanabildi. Körleşme iki dünya savaşı arasında Avrupa kültürünün yıkılışım, Dr.Kien adlı bir bilim adamının kitaplardan oluşan ve gerçeklikle bağını yitiren dünyasının yıkılışıyla simgeler.
Canetti, 1931-1956 arasında fantastik öğelere ağırlık veren üç oyun yazdı: Hocbzeit (“Düğün”), Komödie der Eitelkeit (“Kendini Beğenmişliğin Komedisi”) ve Die Befristeten (“Süresi Belli Olanlar”). Hocbzeit’ta bir düğün toplantısında bir araya gelen kişilerin bir deprem oyunu oynarken gerçek depremle karşılaşması anlatılır. Komödie der Eitelkeit aynaların devlet kararıyla yasaklandığı bir dünyayı, Die Befristeten ise insanların yaşam sürelerinin daha doğum anından kesin olarak bilindiği bir dünyayı betimler.
Canetti, Çek yazarı Kafka’nın üslubundan, Alman düşünür Kari Kraus’tan etkilenmiştir. Yapıtlarının kaynağı Avusturya edebiyatı ve gençliğinin Viyana’sı olmakla birlikte irdelediği sorunlarla evrensel bir yazar kimliğine kavuşmuştur.
Yazarın Masse und Macht (“Kitle ve Güç”) adlı sosyolojik çalışması 1960’ta yayımlandığında, Canetti bir romancı olarak kazanmış olduğu ünün yanı sıra, toplumsal bilimler alanında da tanındı. Canetti 1981’de Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Roman: Die Blendung, 1935, ( Körleşme) Oyun: Hocbzeit, 1932, (“Düğün”); Komödie der Eitelkeit, 1950, (“Kendini Beğenmişliğin Komedisi”); Die Befristeten, 1956, (“Süresi Belli Olanlar”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi