DAVID, Gerard (1460-1523)
Flaman, ressam. 15. yy Flandra-Bruges Okulu’nun son büyük temsilcisidir.
Gouda yakınlarındaki Oudewater’de doğdu, Bruges’de öldü. Yaşamına ilişkin elde edilmiş en erken bilgi, 1484’te Bruges kenti Ressamlar Birliği’ne üye oluşudur. Bu meslek birliğinin dört kez başkanlığında bulunmuştur, 1494’te kentin resmi ressamlığına atanmıştır. 1511-1512 arasında İtalya’ya gittiği sanılmaktadır. Antwerp Ressamlar Birliği kayıtlarında 1515’te adı geçmektedir. Bu kayıt nedeniyle bir süre de bu kentte yaşadığı ileri sürülmüştür.
David’in erken dönemindeki üslubu, Geertgen tot Sint Jans’la büyük bir benzerlik gösterir. Bu yüzden Geertgen gibi Haarlem’de 1450-1480 arası etkin olan Albert van Ousvater’in yanında çalışarak yetiştiği sanılmaktadır. Resimlerindeki mekânların tekdüze sadeliği ve figürlerin güncel yaşamla ilgili özelliklerinin vurgulanması, onun Kuzey Hollandalı oluşunun bir kanıtı olarak değerlendirilmektedir.
Üslupsal benzerliklerden ötürü birçok 15. yy Flaman resminin David’in olduğu varsayılmıştır. Kesinlikle onun olduğu imzası ve belgelerle kanıtlanmış yalnızca üç resim vardır. Bunlar Bruges Belediyesi’ nin mahkeme salonu için yaptığı Cambyses’in Karan ve Sisammes’in idam Edilmesi adlı parçalardan oluşan ikiliyle, Kutsal Konuşma adıyla bilinen resimdir.
David ilk İkilide Sisammes adlı adaletsiz bir yargıcın suçlanması ve canlıyken derisinin yüzülerek cezalandırılmasını konu almıştır. Deri yüzme, işleminin korkunçluğuyla bu işlemi mekanik bir biçimde yerine getiren cellatların anlamsız yüzleri arasındaki karşıtlığı vurgulamıştır. İtalyan resminden gelen bazı ayrıntılar, konunun dramatik etkisini yumuşatmaz.
David’in gerek bu yapıtlarında, gerekse onun sayılan öteki resimlerinde Van Eyck ve Van der Weyden etkileri açık bir biçimde izlenir. Onun resim sanatındaki özgün yeri, bu etkilerle İtalyan sanatına özgü anıtsal biçim anlayışını birleştirmesinden gelir. Bu bakımdan üslubu, Doğalcılık (Naturalizm) ile idealleştirme eğilimi arasında bir denge üstüne kuruludur. Sağlam ve simetrik bir kompozisyon anlayışı, güçlü bir dinginlik duygusu, biçimler arasında hiyerarşik bir sıralama ve zengin renkler, bu dengeyi sağlayan temel özelliklerdir.
• YAPITLAR (başlıca): İsa’nın Doğuşu, 1480-1498, Güzel Sanatlar Müzesi, Budapeşte; Taçlandırılmış Meryem, 1485-1490, Louvre, Paris; Cambyses’in Karan ve Sisammes’in idam Edilmesi, 1498, Halk Müzesi, Bruges; Azize Katerine’nin Evliliği, 1501-1511, Ulusal Galeri, Londra; Kana Düğünü, 1503-1523, Louvre, Paris; Kutsal Konuşma, 1509, Güzel Sanatlar Müzesi, Rouen; Meryeme Müjde, 1520, Stâdel Sanat Enstitüsü, Frankfurt; Çocuk İsa’yı Besleyen Meryem, 1520, Kraliyet Güzel Sanatlar Müzesi, Brüksel.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi