CARLOS III (1716-1788)
İspanya kralı. Ülkede sanayileşmeyi hızlandıran politikalar gütmüştür.
20 Ocak 1716’da Madrid’de doğdu, 14 Aralık 1788’de aynı yerde öldü. İspanya Kralı V.Felipe ile ikinci karısı Parma Düşesi İsabella’nın oğludur. İyi bir eğitim gördü. 1731-1734 arasında annesinin verdiği yetkiyle Parma dükü oldu. 1734’ten sonra Napoli ve Sicilya kralı ilan edildi. 1759’da ağabeyi İspanya Kralı VI.Fernando’nun ölümü üzerine İspanya kralı oldu. Napoli krallığını da üçüncü oğlu Fernando’ya bıraktı.
IlI.Carlos’un temel amacı İspanya’mn siyasi olarak güçlenmesi ve sömürgeleriyle bağlarını sağlam-laştırmasıydı. Bu nedenle İspanya’ya rakip olarak gördüğü İngiltere’ye karşı düşmanlığa dayanan bir dış politika izledi. 1761’de Fransa ile bir dostluk antlaşması imzaladı. Bu antlaşmanın sonucu olarak sürmekte olan Yedi Yıl Savaşları’nda İngiltere’ye karşı Fransa’nın yanında yer aldı. İspanya ve Fransa’nın yenilmesi üzerine 1763’teki Paris Antlaşması’yla İspanya, Florida ve Mississippi arasındaki bölgeyi İngiltere’ye bıraktı.
Amerika’da bağımsızlık mücadelesi başladıktan sonra IlI.Carlos çelişkili bir tavır aldı. Bir süre Amerika’daki bağımsızlık savaşçılarına gizlice yardım yaptı. Ama bağımsız Amerika Birleşik Devletleri kurulduktan sonra Amerika’daki sömürgelerinin geleceği konusunda korkuya kapılarak yeni kurulan devleti tanımadı ve İngiltere’ye arabuluculuk teklif etti. İngiltere öne sürdüğü koşulları kabul etmedi. Ancak 1783’te Versailles’da imzalanan barış antlaşmasıyla ABD’nin sınırları çizildikten sonra İspanya, Sacramento’yu, Florida’yı ve Minorca’yı geri aldı.
IlI.Carlos iktisadi, idari ve askeri alanlarda bir dizi reform yaptı. Kendi alanlarında yetkin yardımcılar seçti, verimli çalışabilmeleri için onlara gerekli hareket özgürlüğünü tamdı. Bunlar arasında en ünlüleri Conde de Aranda ve Jose Monino Floridablanca’ ydı. 1765’ten sonra İspanya ile sömürgeleri arasındaki ticareti geliştirmek için yeni ticaret yolları ve limanlar açılmasına olanak tanıyan ve ticaretteki kısıtlamaları kaldıran bazı reformlar yapıldı. III. Carlos’un döneminde dış rekabete karşı yüksek gümrük duvarlarıyla korunan pamuklu dokuma sanayi hızla gelişti. Devlet lüks tüketim malları sanayiine doğrudan yatırım yaptı.
IlI.Carlos İngiltere ile savaşlar sırasında İspanyanın ordu ve donanmasının zayıflığım görmüştü. Bu nedenle orduyu modernleştirmek için bazı önlemler aldı, askeri okullar açtırttı. Ayrıca merkezi yönetimi güçlendirmek için idari reformlar yapıldı. Sömürgelerde yürütme, yargı ve askeri konularda birinci derecede yetkili memurlara dayanan yeni bir sistem getirildi. Bu memurlar daha önce olduğu gibi valilere değil, doğrudan krala karşı sorumluydular. Din alanında yapılan reformlarla ise Roma Katolik Kilisesi’ nin siyasi yönetim yanında ikincil planda kalması amaçlandı. 1767’de Cizvitler’in Ispanya’dan ve sömürgelerden sürülmesiyle Engizisyon’un keyfi gücü engellendi.
IlI.Carlos 18.yy’da Avrupa’da yaşanan Aydınlanmacı düşünce akımının Ispanya’daki temsilcisiydi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi