CLARK, John Maurice (1884-1963)
ABD’li iktisatçı. Kurumsalcı İktisat Okulu’nun temsilcilerindendir.
1884’te Massachussetts Eyaleti’nin Northampton kentinde doğdu, 1963’te öldü. ABD’li iktisatçı John Bates Clark’m oğludur. Columbia Üniversitesi’nde iktisat profesörlüğü yaptı.
Clark,ABD’li iktisatçı ve sosyal bilimci Veblen’ in öncülüğünü yaptığı Amerikan Kurumsalcı Okulu’nun yandaşlarındandır. Commons ve Mitchell gibi iktisatçılarla birlikte bu okulun, klasik ve neo-klasik iktisadın nedensel deneyciliğine ve neo-klasik iktisadın yüksek soyutlama düzeyine karşı çıktı. İktisadın diğer sosyal bilimlerle ilişki içinde olması gerektiğini savundu. Yazdığı kitap ve makalelerde kapitalist ekonomilerin eksik rekabet, fazla üretim ve yüksek üretim maliyeti gibi sorunlarını neo-klasik iktisadın bakış açısından farklı bir yaklaşımla ele aldı.
Clark, 1923’te yayımlanan Economics of Overhe-ad Costs (“Değişmez Maliyetler Ekonomisi”) adlı kitabında, kapitalist ekonomilerde işletmelerin büyük çoğunluğunun genel denge koşulları altında çalışmadığını ileri sürdü.Clark’a göre kapitalist ekonomilerde daha çok eksik rekabet olağandı, tam rekabet, kuramda da pratikte de geçerli değildi. Clark, bu çalışmasıyla durağan iktisat kuramlarının yetersizliğini, piyasa ekonomisindeki geçerli iktisadi süreçler ile bu tür çözümlemeler arasında bir boşluk olduğunu öne sürdü.
Clark 1934’te yayımlanan Strategic Factors in Business Cycles (‘‘İktisadi Bunalımlarla Stratejik Etmenler”) adlı kitabında üretim fazlasından kaynaklanan bunalımları ele aldı. Tüketim malları talebindeki bir artışın, üretim araçları talebinde daha büyük bir artışa yol açtığım ortaya koydu.
Clark ayrıca maliyet ile fiyat arasındaki ilişkileri inceledi. Toplumsal maliyet ile işletme maliyeti kavramlarını birbirinden ayırarak, maliyet kavramının iktisatçılar ve muhasebeciler için farklı anlamlara geldiğine dikkati çekti. Piyasa özellikleri, fiyat politikaları ve değişik sanayi kolları arasındaki ilişkiler üstüne makaleler yazdı. Keynes’in iktisadi çözümlemelerine bazı eleştiriler getiren Clark, Keynes’in bağımsız değişken olarak, beklentilere gerçek yaşamda olduğundan daha fazla önem verdiğini ve beklentileri genel kuramla bütünleştiremediğini öne sürdü. Clark kapitalist ekonominin işleyişini açıklamaya yönelik iktisat kuramlarını eleştirmekle birlikte, kapitalizmi özgürlükçü, dinamik, esnek ve refah sağlayıcı bir sistem olarak görmüştür.
• YAPITLAR (başlıca): Economics of Overhead Costs, 1923, (“Değişmez Maliyetler Ekonomisi”); Strategic Factors in Business Cycles, 1934, (“iktisadi Bunalımlarda Stratejik Etmenler”), Economics of Planning Public Works, 1935, (“Kamu İşletmelerini Planlama İktisadı”) Guide-posts in Time of Cbange, 1945, (“Değişim Dönemlerinde Yol Göstericiler”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi