CHURRIGUERA, Jose Benito de (1665-1725)
İspanyol, heykelci ve mimar. Yapıtlarıyla aşırı süslemeci bir mimarlık üslubunun oluşmasında önemli rol oynamıştır.
Salamanca’da doğdu, Madrid’de öldü. Babası Jose Simon, ailenin kurucusu heykelci Jose Rate’s y Dalmand’ın (? -1684) üvey oğluydu. Churriguera’nın çocukluğu ailedeki dekoratör, heykelci ve mimarların yanında, sanatın bütün dallarına açık bir ortamda geçti. 1679’da babası ölünce, kardeşleri Miguel, Joa-quin (1674-1724) ve Alberto (1676-1724) ile birlikte Dalmand onu da evlat edindi.
1686’da yaptığı Segovia Kilisesi’nin mihrabı Churriguera’nın ilk önemli yapıtı oldu. Aynı yıl Kraliçe MarieLouise’inmezar anıtı için açılan yarışmada birinci olunca ünü yaygınlaştı. 1690’da Kral II.Carlos tarafından Saray mimarlığına getirildi. Bu görevi sırasında Salamanca Katedralı’ni ve San Esteban Kilisesi’nin, gösterişli süslemeleriyle tanınan mihrabını yaptı. 1702’de Kral V.Philip’in başmimarı ile aralarında anlaşmazlık çıkması üzerine görevinden alınınca Salamanca’ya gitti ve Madrid’li bir soylu olan Juan de Goyeche için çalışmaya başladı. 1709-1713 arasında yaptığı Nuevo Baztân düzenlemesi, kent planlaması alanındaki ilk çalışmasıdır. Cam fabrikası, işçi lojmanları, pazar yeri, toplantı alanı ve bunlarla bağlantılı saray ve kilisesiyle bu düzenleme, onun en önemli yapıtları arasındadır.
Churriguera yaşamının son yirmi altı yılını Madrid’de geçirdi. Buradaki yapıtlarını yalnız başma gerçekleştirdi. Salamanca’daki yapıları ise, hepsi de mimar olan kardeşleri ve üç oğlu Matias, Jeronimo ve Nicolas ile ortak ürünlerdir.
Churriguera ailesinin bütün bireyleri kilise mihrapları alanında uzmanlaşmış, Orta ve Güney Amerika yöresel sanatından aldıkları bazı öğeleri de kullanarak, yüzey bezemesine ağırlık veren bir üslup geliştirmişlerdir. İspanyol Baroku’nun en parlak dönemini yansıtan yapılarda kullanılan bu üsluba Churriguerizm adı verilmiştir.
Pek çok İspanyol sanatçısı, Churriguerizm’in etkisi altında kalmış, bu tutum İspanya içinde ve başta Meksika olmak üzere Orta ve Güney Amerika ülkelerinde yaygınlaşmıştır. Churriguerizm daha sonraki Neo-Klasik (Yeni Klasik) dönemde beğenilmeyerek eleştiriye uğramış ve bu sözcük aşırı, kararsız ve gereksiz pahalı bir sanat anlayışını belirtmek için kullanılmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Segovia Kilisesi Kutsal Eşyalar Bölümü ve Mihrabı; 1686; Salamanca Katedrali; San Esteban Kilisesi Mihrabı, Nuevo Baztan kent düzenlemesi, 1709-1713.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi