CARRERA, Jose Miguel (1785-1821)
Şilili siyaset adamı. Bağımsızlık mücadelesine katılmış ve ülkenin ilk devlet başkam olmuştur.
15 Ekim 1785’te Şili’nin Santiago kentinde doğdu, 4 Eylül 1831 ’de Arjantin’de Mendoza’da öldü. Şili’nin en verimli topraklarını ellerinde bulunduran varlıklı beyaz ailelerden birinin oğluydu. Genç yaşında eğitimini tamamlamak için Ispanya’ya gitti. 1808’de Fransa’nın Ispanya ve Portekiz’i işgali üzerine Fransızlar’a karşı savaşmak için İspanyol ordusuna katıldı.
İberik Yarımadası’nın işgaliyle Amerika kıtasındaki Ispanyol sömürgeleri denetimsiz kalmış, bunun sonucu olarak bağımsızlık hareketleri güç kazanmıştı. Şili’de de Eylül 1810’da Creoleler’in (sömürgelerde doğmuş ikinci kuşak Ispanyollar) oluşturduğu bir cunta İspanyol sömürge yönetimini devirerek iş başına geldi. 1811 ’de toplanan kongre anayasa konusunda görüşmelere başladı. Bağımsız bir cumhuriyetten yana olanlarla yalnızca bazı reformlar yapılmasından yana olanlar arasında bir anlaşma sağlanamadı. Carrera bu tartışmalar sırasında İspanya’dan ayrılarak Şili’ye gitti. Kardeşleri Luis ve Juan Jose’nin yardımıyla silahlı radikallerin başına geçti ve kongreyi basarak kendini devlet başkanı ilan etti. Cumhuriyetçi bir anayasa hazırladı, ama aynı zamanda İspanya kralına bağlılığını ilan etti. Yeni anayasaya dayanarak Şili’yi kendisinin başkanlık ettiği üç kişilik bir cuntayla yönetmeye başladı. Kölelik yasaklandı, eğitim teşvik edildi ve ulusal nitelikte bir gazete çıkarıldı.
Kısa bir süre sonra büyük toprak sahipleri Carrera’nın yönetimini çok radikal bularak Bernardo O’Higgins adlı bir subayı kendilerine önder seçtiler. Şilili yurtseverler ikiye ayrıldı ve iç savaşa dönüşen bir mücadele başladı.
Fransız işgalinden sonra yeniden toparlanan ve Şili’deki ortamdan yararlanan Ispanya 1813’te bir ordu göndererek kralcı güçlerin de yardımıyla Şili’nin yarısını işgal etti. Şili ordusunun başkomutanlığını üstlenen Carrera Ispanyollar karşısında yenilince başkomutanlıktan alındı, O’Higgins başkomutanlığa getirildi. Carrera ise Ispanyollar’a tutsak oldu.
Mayıs 1814’te ateşkes imzalandı. Ispanyollar yurtseverleri bölmek amacıyla Carrera’yı serbest bıraktılar. Carrera bir ordu topladı ve denetimi yeniden eline almaya çalıştı. Ispanyollar Ekim 1814’te yeniden saldırıya geçerek O’Higgins komutasındaki Şili ordusunu Rancagua’da yendiler ve Santiago’yu ele geçirdiler. Carrera kuşatılmış durumdaki O’Higgins’e yardım etmedi.
Şili’de sömürge yönetiminin yeniden kurulması üzerine Carrera ve O’Higgins diğer yurtseverlerle birlikte And Dağları üzerinden Arjantin’deki Mendoza’ya kaçtılar ve San Martin’in ordusuna katıldılar. Buenos Aires hükümeti tarafından Ispanyollar’a karşı direnişi örgütlemekle görevlendirilen San Martin Mendoza’da karargâh kurmuştu. Carrera sürgündeki Şiiililer’in önderliğini üstlenmeyi denedi. Ama San Martin, Carrera ve iki kardeşini Mendoza’nın dışına çıkarttı ve O’Higgins’i kendine komutan yardımcısı yaptı. Bunun üzerine Buenos Aires hükümetinin desteğini sağlamaya çalışan Carrera başarılı olamayınca 1815’te ABD’ye gitti. ABD’nin desteğini alarak Şubat 1816’da Arjantin’e döndü.
Carrera’nın kardeşleri Nisan 1818’de O’Higgins’ e karşı bir ayaklanma düzenlemek suçundan yakalandılar ve yargılanarak ölüme mahkûm edildiler. Carrera kardeşlerinin öldürülmesinden San Martin ve O’Higgins’i sorumlu tuttu. Öç almak amacıyla Buenos Aires hükümetine yönelik ayaklanmalara destek sağladı. 4 Eylül 1821 ’de Mendoza’da yakalandı ve öldürüldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi