CHAMBERLAİN, Joseph (1836-1914)
İngiliz devlet adamı. İngiliz İmparatorluğu için iktisadi korumacılığı savunmuştur.
8 Temmuz 1836’da Londra’da doğdu, 2 Temmuz 1914’te Birmingham’da öldü. Babası ayakkabı fabrikatörüydü. 18 yaşında, amcasının fabrikasında çalışmak üzere Birmingham’a gitti. 20 yıl bu işte çalıştı. Daha sonra siyasi yaşama atıldı. 1873-1876 arasında Liberal Parti’den Birmingham’a belediye başkanı seçildi. Belediye başkanlığı sırasında, bayındırlık, eğitim ve sağlık alanlarında yeni uygulamalar getirdi. 1876’da aynı partiden milletvekili seçildi ve Avam Kamarası’na girdi. Önce Liberallerde, daha sonra da Muhafazakârlarda birlikte hareket ederek 1903’e kadar milletvekilliğini sürdürdü.
Liberaller 1880 seçimlerini kazanınca W.E. Gladstone başkanlığında kurulan hükümetin ticaret bakanı oldu. 1885’e kadar süren bakanlığı sırasında diğer Liberaller’den farklı bir liberalizm anlayışını savundu. Başta eğitim ve tarım olmak üzere birçok alanda reformlara başlanmasını istedi. Laissez -faire (bırakınız yapsınlar) anlayışına karşı çıkarak, kamu harcamalarının ve ekonomiye devlet müdahalesinin artmasına çalıştı. Aynı dönemde Irlandalı siyaset adamı Parnell ile 1882’de imzalanacak olan Kilmain-ham Antlaşması’mn görüşmelerini yürüttü. Chamberlain, tüm bu savunu ve uygulamalarıyla, Went-worth Dilke ile birlikte Liberal Parti’nin sol kanadının yöneticisi durumuna geldi.
1885 seçimlerinde, gelir vergisinin artırılmasını, parasız eğitimi, yoksullar için konut yapımını, yerel yönetim reformunu, tarım emekçileri için “bir buçuk dönüm arazi ve bir inek” sloganını içeren bir program savundu. İrlanda’nın, İngiltere’ye bağlı kalmak koşuluyla, özerkleşmesini istedi, Gladstone’un bölgedeki karışıklıkları zor kullanarak bastırma politikasına karşı çıkınca Liberal Parti yönetimiyle arası açıldı ve 1886’da yapılan Özerklik oylamasında hükümeti düşürmek amacıyla Liberal Birlikçiler’le birleşti. Liberal Birlikçiler tarafından desteklenen Muhafazakârların 1886’da iktidar olmasından sonra, Chamberlain, yeni yönetime daha reformcu politikalar uygulatmaya çalıştı.
1895’te Lord Salisbury’nin başkanlığında kurulan Muhafazakâr hükümette koloniler bakanı oldu. 1903’e kadar süren bu görevi sırasında İngiliz İmparatorluğunun gücünü koruma ve artırma amacına yönelik politikalar uyguladı. 1899-1902 Boer Savaşı’ndan sonra Güney Afrika’ya giderek Boerler’le beyazlar arasındaki uzlaşma çabalarına destek oldu. 1900’de Avustralya Federasyonu ile Yeni Zelanda’ nm sömürge statüsü altında tek bir federasyon olarak birleştirilmesinde önemli rol oynadı. 1897-1902 arasında topladığı konferanslarda “Büyük İngiliz İmparatorluğu”nun kurulmasını önerdi. Ingiltere’nin, sömürgecilik politikası nedeniyle, soyutlanmasına son vermek için Almanya ve ABD ile İngiltere arasındaki ilişkileri yakınlaştırmaya çalıştı.
Chamberlain, emperyalist yayılma politikasını iktisat alanında korumacılık uygulamalarıyla pekiştirmek istiyordu. Almanya ve ABD’nin uyguladığı korumacı iktisat politikalarının sonucunda İngiltere’ nin çelik sanayiinin sarsıntıya uğraması Chamberlain’ ı neo-merkantilist uygulamalara yöneltti. Uyguladığı iktisat politikası muhalefetle karşılaşınca 1903’te görevinden istifa etti, görüşlerini yaymak için başlattığı kampanya 1906’ya kadar sürdü. Aynı yıl felç olan Chamberlain ölümüne dek hiçbir kamu görevi üstlenmedi.
• KAYNAKLAR: C.W.Body, Mr. Chamberlain’s Speeches, 1914; P.Fraster, Chamberlain: Radicalism and Empire 1868-1914, 1966; J.L.Garvın-J.Amery,77?e Life of Joseph Chamberlain, 1932-1969; E.E.Gulley, Joseph Chamberlain and English Social Politics, 1926; M.Hurst, Joseph Chamberlain and Liberal Reunion, The Round Table Conference of 1887, 1967; R.V.Kubicek, The Administra-tion of Imperialism: Joseph Chamberlain at the Colonıal Office, 1969; A.M.Milner, Life of Joseph Chamberlain, 1914; C. Petrie, The Chamberlain Tradition, 1938.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi