Metafizik Resim
Metafizik resim, Italyan ressam Chirico tarafından 1917’den sonra geliştirilen ve 1920’li yılların sonuna değin etkinliğini sürdüren bir sanat anlayışıdır. Yeni bir biçim anlayışı getirmekten çok, nesneleri yeni bir bakış açısından görme eğilimidir. Varlığın gizemli yanlarının, nesnelerin içerdiği soyut anlamların bir yalınlık duygusu içinde yakalanması, Metafizik resmin konusunu oluşturur. Nesnelerin doğal çevrelerinden soyutlanarak kendileriyle mantıksal bağlantıları olmayan başka nesnelerle birlikte, yabancı bir ortama yerleştirilmesinden kaynaklanan etkiler, resmi izleyende gizemli, sıkıntılı, hatta melankolik duygular uyandırır. Metafizik ressamların belli bir programı yoktur, hatta bir grup olarak da ortaya çıkmış değillerdir. ilk yapıtları, Chirico’nun 1917’de Ferrara’ daki bir askeri hastanede tanıştığı Fütürist (Gelecekçi) ressam Carlo Carr a ile birlikte yaptığı çalışmalardan kaynaklanır. İki sanatçı hastaneye dönüştürülmüş manastırdan ve burada bakım gören Chirico’nun kardeşi Alberto Savinio’nun gerçeküstücü şiir ve oyunlarından etkilenerek, kentin savaş sırasındaki terkedilmiş görünümünü, boş alanlarını, yapılarının uzayan gölgelerini resimlerine yansıtmışlardır. Savinio’ nun yazdığı bir oyunda yaratmış olduğu “yiizü olmayan adam” tipi de Chirico ve Carrâ’nm resimlerinde bir manken olarak yer almış, Metafizik resmin simgesi durumuna gelmiştir. Metafizik resmin etki gücü, yansıttığı gizemli havaya ek olarak, uyandırdığı durağanlık duygusundan da kaynaklanır. Resim mekânı geometrik bir düzene sahiptir. Resmedilen cisimler ve ışık tam bir hareketsizlik içindedir. Ustaca kullanılan bir perspektif ile elde edilen derinlikler, sahneyi mantık dışı bir gerilimle yükler. Bu hareketsiz dünyada, yaşayan varlıkların yeri yok gibidir. Bu ortama yerleştirilmiş manken figürü, bir yandan eski heykellerin sessizliğini ve ağırbaşlılığını anımsatırken, bir yandan da sıradan bir nesne olmasının getirdiği bir önemsizlik duygusunu içerir.
Metafizik resim başka resim akımları üstünde de etkili olmuştur. 1920’lerden sonraki Italyan resminde, Gerçeküstüciilük’te, Dada akımı üstünde Metafizik resmin etkileri vardır. 1919’dan sonra Metafizik resme yönelen Morandi ise bu anlayışın en yalın ve kalıcı biçimlerini ortaya koymuştur.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi