DeBAKEY, Michael Ellis (1908 – 11 Temmuz 2008, Houston)
ABD’li kalp cerrahı. Yeni ameliyat teknikleri geliştirerek kalp ve damar hastalıklarının tedavisinde büyük başarı sağlamıştır.
7 Eylül 1908’de Louisiana Eyaleti’nin Lake Charles kentinde doğdu. New Orleans’daki Tulane Üniversitesi’nden 1932’de tıp diplomasını, 1935’te yüksek lisans derecesini aldı. Bir yandan da 1933-1935 arasında, aynı üniversiteye bağlı Charity Hastanesi’nde ilk cerrahlık deneyimini kazanan DeBakey, 1935’te Avrupa’ya giderek Strasbourg ve Heidelberg üniversitelerinde iki yıl kadar cerrah olarak çalıştı. 1937’de öğretim görevlisi olarak Tulane Üniversitesi’ ne döndü. 1948’de Texas’ın Elouston kentindeki Baylor Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde cerrahi profesörlüğüne, 1968’de aynı kuruluşun başkanlığına, 1979’da da fahri rektörlüğüne getirildi.
Ülkesindeki pek çok tıp kuruluşunun başkanlığını yürüten, gerek ABD’de gerek yabancı ülkelerdeki çeşitli kurum ve üniversitelerin madalya ve onur doktorasıyla ödüllendirilen DeBakey, 1983’te de öğretim ve rektörlük görevini sürdürüyordu.
DeBakey, insandan insana kan naklinde kullanılmak üzere, var olan örneklerden çok daha gelişmiş yeni bir kan pompası tasarladığında henüz Tulane Üniversitesi’nde, 26 yaşında bir tıp öğrencisiydi. 1950’lerde, DeBakey’in pompasıyla donatılmış bir kalp-akciğer makinesiyle ilk başarılı açık kalp ameliyatı gerçekleştirildi ve çağdaş kalp-damar cerrahisinde yeni bir çığır açıldı. 1948’de göreve başladığı Baylor Tıp Fakültesi’ni kısa sürede dünyanın sayılı kalp cerrahisi merkezlerinden biri durumuna getiren, bugüne değin 40.000’in üstünde kalp-damar ameliyatı uygulayan ve binlerce öğrenci yetiştiren DeBakey, kalp-damar cerrahisinde pek çok yeni tekniğin öncüsüdür. 3 Ocak 1953’te, aort yayının göğüs boşluğuna inen bölümündeki iğ biçiminde bir şişliği (anevrizmayı) ameliyatla çıkarıp bu bölüme sağlam bir damar parçası aşılayarak tüm aort anevrizmalarının ameliyatla tedavi yolunu açan, 7 Ağustos 1953’te ilk başarılı boyun atardamarı ameliyatını (karotit arteriektomi) gerçekleştirerek damar sertliği, damar tıkanıklığı ve dolaşım bozukluğundan ileri gelen felçlerin cerrahi tedavisini başlatan ilk kalp cerrahı DeBakey’dir. 23 Kasım 1964’te gene DeBakey ve ekibinin gerçekleştirdiği ilk başarılı aort-koroner by-pass ameliyatı ise 10 yıl içinde günümüz kalp cerrahisinin en yaygın uygulamalarından biri olmuştur. DeBakey’in anevrizma ve by-pass ameliyatlarındaki başarısında, kendisinin tasarlayıp uyguladığı “dakron”dan yapılma damar protezinin büyük payı vardır. Hayvanlar üzerindeki yoğun araştırma ve denemelerden sonra ilk kez 1953’te DeBakey’in kullandığı dakron damar, bugün en güvenilir ve dayanıklı sentetik malzeme olarak tüm cerrahlarca benimsenmiştir. 1966 Ağustos’unda ilk klinik uygulaması yapılan ve açık kalp ameliyatı sonrasında kalbin çalışmasını destekleyerek kan dolaşımına yardımcı olan sol karıncık pompasıyla yapay kalbin öncülerinden sayılan DeBakey ve ekibi, 1968’de bir vericinin kalbini, böbreklerini ve akciğerlerinden birini dört ayrı alıcıya naklederek organ nakli ameliyatlarında yeni bir uygulamanın öncüsü olmuşlardır.
Mesleğinin büyük bir bölümünü Houston’da Methodist Hastanesi’nde geçiren DeBakey, dünyanın birçok ülke liderini ameliyat etti. Ameliyat ettiği liderler arasında Turgut Özal, Boris Yeltsin, Lech Walesa gibi isimler bulunuyor.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi