DANİLEVSKİ, Nikolay (1822-1885)
Rus, tarihçi. Panislavizm’in savunuculuğunu yapmıştır.
Nikolay Yakolaviç Danilevski,10 Aralık 1822’de Orel’de doğdu, 19 Kasım 1885’te Tiflis’te öldü. Zooloji öğrenimi gördü. Darwin’in evrim kuramına karşı çıktı. Darvinizm adıyla yayımladığı iki ciltlik kitapta, Rus bilim adamlarının evrim kuramını yeren görüşlerini bir araya topladı.
Danilevski, en önemli çalışması sayılan Rossiya i Evropa (“Rusya ve Avrupa”) adlı kitabında “kültürel tarihsel tip” tanımlamasından yola çıkarak, tarihi birbirinden farklı uygarlıkların bütünü olarak ele aldı. Uygarlıkların evrensel yasalara göre önce gelişip, daha sonra zayıfladıklarını öne sürdü. Danilevski’ye göre “kültürel tarihsel tip” dil bağı nedeniyle sıkı ilişki içinde olan ırk, ya da milletler ailesidir. Birbirinden farklı on tip vardır. Bunlardan biri olan Islavlar, Batı Avrupa’nın Latin-Cermen tipinden her alanda ayrılır. Kültürün, dini, manevi, siyasi ve sosyo-ekonomik öğeleri ancak İslav kültürü içinde, uyumlu yaşayabilirler. Egemen, ama çürümekte olan Batı uygarlığı, yerini kısa zamanda İslav uygarlığına bırakacaktır. Danilevski, geleceğin gücü olan Islavlar’ ın, siyasi egemenliğe Rusya’nın önderliğinde kurulacak bir Panislav federasyonuyla ulaşacaklarına inanmaktadır. Görüşleri, döneminin liberal ve radikal çevrelerinde sert eleştirilere hedef olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Rossiya i Evropa, 1871, (“Rusya ve Avrupa”); Darvinizm, 1885-1889, (“Darwinizm”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi