CRUZ, Ramon de la (1731-1794)
Ispanyol şair ve oyun yazarı. İspanyol tiyatrosunun Fransız klasiklerinin etkisinden kurtulmasında ve ulusal bir akımın yaratılmasında etkili olmuştur.
Ramon de la Cruz Cano y Olmedilla, 28 Mart 1731’de Madrid’de doğdu, 5 Mart 1794’te aynı kentte öldü. Ailesi varlıklı değildi. 1744’te babası ölünce okuldan ayrıldı. On üç yaşında yazmaya başladı. On dört yaşında ilk trajedisini bitirdi. 1748-1759 arasında koşuk diliyle oyunlar yazdı. Voltaire ve Racine’den çeviriler yaptı. 1759’da devlet memuru olarak yaşamını güvence altına aldı. Hemen ardından Margarita Beatriz de Magan’la evlendi. Perde aralarında oynayan bir tür kısa oyun o\s.nsainete’\er yazmaya başladı. Aydınların eleştirdiği bu oyunlar halkın en sevdiği türler arasındaydı. 1770’lerde ünü iyice yayıldı. Öylesine ki önceleri kendisini eleştirmiş olanların bile sevgisini kazandı. Öldüğünde, ardında, 300’ü sainete olmak üzere, 542 yapıt bıraktı.
Cruz’un sainete yazmaya başladığı dönemde bu tür oyunlar hor görülüyordu. Oysa o, İspanyol tiyatrosunun Fransız Neo-Klasizmi’nin (Yeni Klasikçilik) etkisinden kurtulmasını istiyor, Calderon de la Barca ve Lope de Vega gibi oyun yazarlarının temelini attıkları ulusal nitelikli tiyatronun, ancak halk tiyatrosu geleneğinden filizienebileceğini düşünüyordu. Bu amaçla sainete ve bir başka tür kısa oyun olan entremes (önoyun) tarzının kimi öğelerini değiştirdi. Tanrıların ve tanrıçaların yerlerine günlük yaşamdan tipler ve kişiler koydu. Ayrıca üç birlik kuralına bağlı kalmadı.
Cruz’un Ispanyol tiyatrosuna en önemli katkısı, günlük yaşamı sahneye getirerek, halkın tiyatroya sahip çıkmasını sağlamak olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): La presumida burlada, 1768, (“Kibirli Kadının Sonu”); El fandango del candil, 1770, (“Lambanın Dansı”).
• KAYNAKLAR: E.Cotarelo, Don Ramon de la Cruz y sus obras, 1899; A.Hamilton, A Study ofSpanish Manners, 1710-1800, from the Plays of Ramon de la Cruz, 1926; J.Vega, Don Ramon de la Cruz, elpoeta de Madrid, 1945.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi