PICTET, Raoul Pierre (1846-1929)
İsviçreli fizikçi. Oksijen gazını sıvılaştırmayı başarmıştır.
4 Nisan 1846’da Cenevre’de doğdu, 27 Temmuz 1929’da Paris’te öldü. Cenevre ve Paris’te fizik öğrenimi gördükten sonra bir süre kendi başına deneyler sürdürdü, 1879’da Cenevre Üniversitesi’nde fizik profesörlüğüne atandı. 1886’da akademik görevlerinden ayrılarak gittiği Berlin’de bir araştırma laboratuvarı kurdu ve buluşlarının üretimine yöneldi. Yaşamının son dönemleriniyse Paris’te bilimsel kitap ve makaleler yayımlayarak geçirdi.
Çalışmalarını düşük sıcaklık fiziği üzerinde yoğunlaştıran ve gazların sıvılaştırılmasına yönelik deneylere girişen Pictet’nin en önemli başarısı, 1877 sonunda geliştirdiği, oksijen gazını sıvılaştırma yöntemidir. İrlandalı fiziksel kimyacı T.Andrews, 1869’da, hidrojen, azot, oksijen gibi “kalıcı gazlar”ın sıvılaştırılabilmelerine ilişkin olarak “kritik sıcaklık” kavramını ortaya atmış, basınç uygulamasının yanı sıra sıvılaştırtacak gazın kritik sıcaklığının altına inilmesinin de zorunlu olduğunu öne sürmüştü. Bu ilkeyi göz önünde tutan Pictet, oksijen gazını sıvılaştırmak için üç aşamadan oluşan bir yöntem geliştirdi. Her aşamasında, kritik sıcaklığı düşük bir gazın soğutulması için yine sıvılaştırılmış bir gazdan yararlanılan bu yöntemin ilk aşamasında, sıkıştırılan sülfür dioksit gazı genleştirilerek sıvılaştırtıyordu, ikinci aşamada sıvı sülfür dioksit yardımıyla soğutulan karbondioksit, son aşamada da sıvı karbondioksit yardımıyla soğutulan oksijen genleştirilerek sıvılaştırtıyordu. Pictet, sıvı karbondioksitin sağladığı ortamda oksijen gazını önce -118,8°C’a kadar soğutmuş, ardından da genleştirerek -183° C’a indirmeyi ve sıvılaştırmayı başarmıştı.
Aynı günlerde Fransız fizikçi L.P.Cailletet de, Joule-Thomson etkisi diye bilinen yöntemi uygulayarak geliştirdiği bir pompa aracılığıyla oksijen gazını 300 atmosferlik bir basınç altında ve -27°C derecede sıvılaştırabilmişti. Birbirlerinden habersiz olarak çalışan bu iki bilim adamından hangisinin daha önce başarıya ulaştığı tartışma konusu olmakla birlikte, Pictet’nin yönteminin üstünlükleri belirgindir.
Daha sonra, oksijen gazını sıvılaştırmakta yararlandığı bu aşamalı yöntemi çeşitli soğutucuların yapımında kullanan ve bu alanda ticari başarı sağlayan Pictet, hidrojen gazını da sıvılaştırabildiğim öne sürmüş, ancak bunu kanıtlayamamıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Memoire sur la liauefaction de l’oxygen et la liquefaction et solidifaction de l’hydrogen, 1878, (“Oksijenin Sıvılaştırılması ve Hidrojenin Sıvılaştırılma ve Katılaştırılmasma İlişkin Bildiri”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi