CRUMB, Robert (1943)
ABD’li çizgi romancı. Yeraltı Çizgi Romanları adıyla bilinen türün öncülerindendir.
30 Ağustos 1943’te Philadelphia’da doğdu. Resim eğitimi görmemiş olmasına karşın kardeşleriyle birlikte kısa çizgi roman denemeleri yaptı. 1962’de Cleveland’a gitti, bir süre kutlama kartları basan bir yayınevinde çalıştı. 1964’te evlendi ve bir kentten ötekine giderek çeşitli gülmece dergilerine yapıtlar verdi. 1966’da San Francisco’ya yerleşti, özellikle hippy’lerin çoğunlukta olduğu çevrelerde çizgi romanlarını yayımlamaya başladı. Çizgi romanın alışılmış biçim ve içerik kısıtlamalarını yıkan yapıtlarıyla ün kazandı. Bir süre sonra bu uğraşı bıraktı. California’da büyük kentlerden uzak bir çiftliğe çekildi.
Avrupa kökenli olmasına karşın çizgi roman 20.yy başında ABD’de gelişmeye başlamış bir sanattır. Bu ülkede çizgi romanlar dağıtım şirketleri aracılığıyla basına iletilmektedir. Okuyucu sayısını olabilen en yüksek düzeyde tutmayı amaçlayan bu şirketler çizgi romanlara çeşitli kısıtlamalar kovmaktadır. 1960’ların ortasında buna karşı çıkan kimi sanatçılar, özel yayınevleri aracılığıyla yayımladıkları yapıtlarıyla çizgi roman alanındaki tüm yasakları kıran bir akım başlatmışlardır. Olumsuz tipleri ve alışılmışın dışındaki çizim teknikleriyle politika, cinsellik, uyuşturucu madde kullanımı gibi konulan işleyen bu akım, ülkedeki kurulu düzeni, toplumsal zayıflıkları, hatta çizgi romanı bile çarpıcı bir biçimde eleştirmiştir. Yetişkinler için hazırlanmış olan bu tür çizgi romanların önceleri el altından satılması, onların Yeraltı Çizgi Romanları (Underground-Comix) olarak adlandırılmasına neden olmuştur. 1960’larm ikinci yarısında yükseköğrenim çevrelerinde, yerleşmiş toplumsal kurumlan tartışan eğilimin sözcüsü durumuna gelen ve 1970’lerin ortasına doğru hızını yitiren bu akımın en önemli temsilcisi Crumb olmuştur.
Crumb’m kalın çizgilerle verdiği, biraz kaba, hatta çirkin, ama güçlü ve anlatmak istediğini doğrudan söyleyen bir üslubu vardır. Çizgi romanlarını kendi çıkardığı Zap (1967) ve Snatch (1968) adlı dergilerde yayımlamış daha sonra başka yerlerde de çizmiştir. Yarattığı tiplerden biri serbest cinsel davranışları ve kural tanımazlığı ön plana çıkarılmış saldırgan bir kedi olan Frıtz ’dir. Çizgi romanı, para kazanma aracı değil, düşüncelerini ve düş dünyasını özgürce dile getirebildiği bir anlatım biçimi olarak gören Crumb, karşı bir uç oluşturarak o zamana değin kimi konulara hiç değinmeyen çizgi romanın sınırlarını zorlamış, onu etkilemiştir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi