CARRILLO, Santiago (1915 – 18 Eylül 2012)
İspanyol siyaset adamı. Avrupa Komünizmi akımının önde gelen temsilcilerindendir.
18 Ocak 1915’te Gijon’da doğdu. Babası işçiydi. 1928’de Sosyalist Gençlik Federasyonu’na katıldı. El Socialista gazetesinin matbaasında bir süre çırak olarak çalıştıktan sonra bu gazetenin yazı kurulu üyesi oldu. 1930’da Sosyalist Gençlik Federasyonu’ nun Madrid örgütü komitesine seçildi. 1932-1936 arasında federasyonun yürütme komitesi üyesi idi. 1932-1934 arasında federasyonun merkezi yayın organı Renovacıön un yöneticiliğini, 1934-1936 arasında ise federasyonun genelsekreterliğiniyaptı. 1934’teki silahlı ayaklanma sırasında Devrimci Komite’ye katıldığı için tutuklandı. Serbest bırakıldıktan sonra 1936’da İspanya Birleşik Sosyalist Gençliği örgütünün kurulmasında etkin oldu ve bu örgütün genel sekreterliğine seçildi. Aynı yıl İspanyol Komünist Partisi’ne (İsKP) katıldı. İspanya İç Savaşı’nda Madrid’i savunmak için oluşturulan komitenin üyesiydi. Francocu güçlerin iç savaşı kazanmasından sonra, Carrillo İspanya’yı terketmek zorunda kaldı. 1937’de İsKP Merkez Komitesi üyeliğine seçildi. 1937-1945 arasında partinin politbürosunda aday üye olarak yer alan Carrillo 1945’te asil üye oldu. 1940’ta Komünist Gençlik Enternasyonali’nin sekreteri oldu. 1946’da İsKP’nin temsilcisi olarak sürgünde kurulan hükümette bakanlık yaptı. 1960’tan sonra parti genel sekreterliği görevini sürdürdü.
1960’ların ikinci yarısı İsKP ile Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) arasındaki ilişkilerin bozulmaya başladığı bir dönem oldu. Carrillo, 1968’de SSCB’nin Çekoslovakya’ya askeri müdahalesini kınadı. Bunun üzerine parti içinde Carriilo’ya karşı çıkan bir grubun önderleri İsKP Merkez Komitesi tarafından partiden atıldı. Daha sonra, 1970’de İsKP ve SBKP temsilcileri arasında yapılan uzlaşma toplantısından sonuç alınamadı
İsKP 1967’den başlayarak, Franco yönetimini, evrimci bir biçimde, demokrasiye dönüştürmeyi amaçlayan geniş güçlerle ittifak politikasına yöneldi. 1974’te İsKP anti-Francocu muhalefet güçlerinin oluşturduğu Demokratik Konsey’e katıldı. Bu ittifak sosyalizm yanlısı güçlerin yanı sıra liberal monarşist-leri, merkezcileri ve büyük iş adamlarını içermekteydi. Konseyin amacı Franco’dan sonraki geçici hükümeti oluşturmak, demokrasiyi yeniden kurmaktı. İsKP oluşturulacak geçici hükümete ordunun ve kilisenin temsilcilerinin de katılmasını öneriyordu. 1977’de Doğu Berlin’de 29 ülkenin komünist partilerinin katıldığı konferansta Carrillo koalisyon hükümetlerinde partisinin bakanlık kazanması halinde Atlantik Paktı’na saygı göstereceğini açıklıyordu.
Carrillo, 1976-1977’de ortaya çıkan Avrupa Komünizmi akımının temsilcilerindendir. Bu akım, son dünya iktisadi bunalımı sırasında, bir yandan dev çok uluslu şirketlerin etkinliğinin arttığı, diğer yandan Avrupa ülkelerinde işsizliğin hızla yükseldiği yılların ürünüdür. Bu yıllar aynı zamanda Avrupa’da sağ partilerin daha da güçlendiği yıllar olmuştur.
Özellikle İtalyan ve İspanyol komünist partilerinde etkin olan Avrupa Komünizmi’ne göre, 1917 Sovyet modeli, ileri kapitalist ülkeler için geçerli değildir. Sosyalizmin kuruluşu çok partili bir düzen içinde, demokratik haklar genişletilerek mümkün olabilecektir. Sosyalizmden önce, yeni bir demokrasi aşamasına varılabilmesi için ise, büyük tekelci sermaye kesimi dışındaki toplum kesimlerini temsil eden tüm örgütlerle ittifaklara girilmelidir.
Carrillo 1976’da yayımlanan ‘Euro-Comunismo’y Estado (“Avrupa Komünizmi ve Devlet”) adlı kitabında, devleti dönüştürmeden toplumu dönüştürmenin imkânsız olduğunu ileri sürerek öncelikle kapitalist devlet aygıtının demokratikleştirilmesini savunmaktadır. Ona göre devlet, burjuvazinin tümünün çıkarlarını değil, sadece büyük tekelci burjuvazinin çıkarlarını gözetmektedir. Bu yüzden işçi sınıfının kaderini, tekelci olmayan en geniş toplumsal sınıfların kaderine bağlamak gerekir. Ordu tekelci oligarşinin diğer sınıf ve tabakalar üzerindeki baskısını sürdüren bir araç olmaktan çıkarılmalıdır. Devlet aygıtlarının denetimi tek bir parti tarafından değil tüm ilerici güçler tarafından gerçekleştirilmelidir. Carriilo’ya göre “proletarya diktatörlüğü” Avrupa top bunlarının koşullarına uymamaktadır. Sosyalizm varolan temsili kurumlar aracılığı ile demokratik yoldan gerçekleştirilebilir. Bu amaçla sosyalist, sosyal demokrat ve ilerici Hıristiyan güçlerle ittifak yapılması gerekir.
Bu görüşlerin etkinliğinde, 1978’de yapılan IX. İsKP Kongre’sinde, partinin programındaki “Marxist-Leninist” nitelemesi çıkarılmış yerine “Marxist, demokratik ve devrimci” ibaresi konmuştur. Bu kararın gerekçesinde, Leninizm’in çok özgül tarihsel koşullarda geçerli olduğu, çarlık Rusya’sının koşullarının bir sonucu olarak anti-demokratik özellikler taşıyan bir sosyalizmin kurulduğu belirtilmiştir. Ayrıca, Sovyetler Birliği’nde gerçekleştirilen “sosyalizm modeli”nin, Marx’ın önerdiği “hakiki” sosyalizmin “ilkel” bir biçimi olduğu öne sürülmüştür.
Carrillo’nun görüşlerinde, uzun bir diktatörlük döneminin yaşandığı Ispanya’da, parlamenter yöntemler ve geniş ittifaklar politikasıyla, demokrasinin kurulması, ön planda yer almaktadır.
Eserleri
- “¿Adónde va el Partido Socialista? (Prieto contra los socialistas del interior)” (1959)
- “Después de Franco, ¿qué?” (1965)
- “Problems of Socialism Today” (1970)
- “Eurocomunismo y Estado” (1977)
- “El año de la Constitución” (1978)
- “Memoria de la transición: la vida política española y el PCE” (1983)
- “Problemas de la transición: las condiciones de la revolución socialista” (1985)
- “El año de la peluca” (1987)
- “Problemas del Partido: el centralismo democrático” (1988)
- “Memorias” (1993)
- “La gran transición: ¿cómo reconstruir la izquierda?” (1995)
- “Un joven del 36” (1996)
- “Juez y parte: 15 retratos españoles” (1998)
- “La Segunda República: recuerdos y reflexiones” (1999)
- “¿Ha muerto el comunismo?: ayer y hoy de un movimiento clave para entender la convulsa historia del siglo XX” (2000)
- “La memoria en retazos: recuerdos de nuestra historia más reciente” (2004)
• KAYNAKLAR: Demain l’Espagne: Entretiens avec Re-gis Debray et Max Gallo, 1974.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi