DALOKAY, Vedat (1927 – 21 Mart 1991, Kırıkkale)
Türk, mimar. Çağdaş cami tasarımları ile tanınır.
10 Kasım 1927’de Elazığ’da doğdu. İlk ve ortaöğrenimini doğduğu kentte yaptı. İTU Mimarlık Fakültesi’ndeki yükseköğrenimini 1949’da tamamladı. 1951’de Fransa’ya gitti. 1953’e değin Paris’te, Sorbonne Şehircilik Enstitüsü’nde kurslara katıldı, August Peret ve Le Corbusier gibi mimarların bürolarında çalıştı. Bu arada Eskişehir Porsuk Oteli sınırlı yarışmasını kazandı ve yapıyı uygulamak için 1953’te yurda döndü. Aynı yıl Ankara’da bir mimarlık bürosu açtı. Daha sonra, TMMOB Yönetim Kurulu’nda uzun süre genel sekreterlik ve başkanlık yaptı. 1973-1977 arasında da Ankara belediye başkam oldu. Bu görevi sırasında Ankara’nın özellikle bayındırlık ve şehircilik sorunlarına eğildi.
Dalokay, 1950’den sonra, kırkı aşkın mimarlık yarışmasına katılmış, Maçka Askeri Müzesi, Konya Koleji, Bitlis Hükümet Konağı, Kocatepe Camii, İzmir Teknik Okulu ve Zonguldak Kız Öğretmen Okulu başta olmak üzere, birçok birincilik ve çeşitli dereceler almıştır. Ankara’daki Kocatepe Camii, çağdaş bir mimarlık anlayışıyla ve çağdaş teknolojinin olanakları doğrultusunda biçimlendirilmiş kütlesinin yadırganması nedeniyle, yapımına başlandıktan bir süre sonra muhafazakâr çevrelerin etkili olması sonucu temelleri dinamitle atılarak yıkılmış, yerme 16. ve 17. yy’lardaki Klasik Dönem Osmanlı camilerindeki mimarlık öğelerinin seçmeci (eklektik) bir biçimde bir araya getirildiği bugünkü cami yapılmıştır. Dalokay, 1969’da Pakistan’da Islamabad Büyük Camii için açılan uluslararası yarışmada birinci olmuş, birçok kez Pakistan’a giderek projesinin uygulanmasını denetlemiştir.
Dalokay’m Islamabad’daki camisi de dinsel mimarlık alanında alışılmış geleneksel örneklerden değişik, çağdaş bir yapı olması açısından önemlidir. Vedat Dalokay bu projesinde denenmiş ve uygulanmış geleneksel biçimlere çağrışım yapacak bir çözüm yerine, bir defalık, özgün ve biçimlenişinde yönlendirici olan çağdaş teknolojik olanakları da yansıtan bir tasarımı yeğlemiştir.
Edebiyat alanında da çalışmaları olan Dalokay, Kolo adlı çocuk romanıyla 1980’de Türk Dil Kurumu Çocuk Yazını Odülü’nü kazanmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Yapı: Elektrik İşleri Etüd İdaresi, 1955; Porsuk Oteli, 1956, Eskişehir; Kocatepe Camii Ek Yapıları, 1962, Ankara; Türk Standartları Enstitüsü, 1964, Ankara; Islamabad Büyük Camii, 1969, Pakistan. Kitap: Kolo, 1980.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi