COOLIDGE, William David (1873-1975)
ABD’li mühendis. Tungsteni işleme yöntemlerini geliştirerek aydınlanmada elektrik enerjisinden yararlanmanın yolunu açtı.
Coolidge, 23 Ekim 1873’te Boston yakınlarındaki Coolidgeville’de doğdu, 3 Şubat 1975’te New York Eyaleti’nin Schenectady kentinde öldü. Elektrik mühendisliği öğrenimini 1896’da Massachusetts Institute of Technology’de (MIT), doktora çalışmalarını ise 1899’da Leipzig Üniversitesi’nde tamamladı. Bir süre MIT’de A. A. Noyes ile birlikte fiziksel kimya dalında çalışmalar yaptı; 1905 yılında General Electric Araştırma Laboratuvarlarma katıldı. 1932’de bu laboratuvarın müdürlüğüne, 1940’ta General Electric şirketinin genel müdür yardımcılığına getirildi. 1944’te bu görevden emekliye ayrıldı. En önemli iki buluşu bu laboratuvarda geliştirdiği sıcak katotlu röntgen tüpü ile tungstenin ince teller halinde çekilmesi yöntemidir.
1900’lerin başlarında, sert ve kırılgan bir metal olan tungstenin işlenerek elektrik ampullerinde kullanılır duruma getirilmesi için uygun yöntemler bilinmiyordu. Coolidge 1908’de, toz haline getirilmiş tungsteni 1500° C’ye kadar ısıtarak yeniden kristalleştirdikten sonra, giderek incelen kalıplardan çekerek istenilen incelik ve dayanıklılıkta tel elde etmeyi başardı. Böylece bugün aydınlanmada kullanılan ampulün en önemli parçasının üretimi gerçekleştirilebildi.
Coolidge 1916’da da X-ışını tüplerinde katot olarak soğuk alüminyum yerine, ısıtılabilen tungsten kullanarak bugün kendi adıyla anılan X-ışını tüpünü geliştirdi. Bugün kullanılmakta olan X-ışmı tüpünün ilk örneği sayılabilecek olan Coolidge tüpünde katodun sıcaklığının değiştirilmesi yoluyla ışıma dozunun denetlenebilir oluşu, bu tüpün daha önce kullanılan tüplerin yerini almasını sağladı.
Coolidge I. Dünya Savaşı sırasında taşınabilir bir röntgen cihazı tasarladı. Daha sonra 1-2 milyon voltluk röntgen tüpleri geliştirerek sanayide kalite kontrolü ve kanser tedavisi gibi alanlarda kullanılmalarını sağladı. Irving Langmuir ile birlikte denizaltıla-rın yerlerini saptamakta kullanılan bir sistem geliştirdi. II. Dünya Savaşı sırasında ise General Electric tarafından yürütülen radar, denizaltı tarama sistemleri ve roketlere ilişkin araştırmalarının yanı sıra, Manhattan projesine de (atom bombası yapımı çalışmaları) katıldı.
• KAYNAKLAR; H. A. Liebhafsky, Wıllıam David Coolidge: a Centenarian and his Work.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi