CRAMER, Wolfgang (1901-1974)
Alman, filozof. Öznelci-varlıkbilimin savunuculanndandır.
18 Ekim 1901’de Hamburg’da doğdu. 2 Nisan 1974’te Frankfurt’ta öldü. Ortaöğrenimini Hamburg’da gördükten sonra, Breslau Üniversitesi’nde, o dönemin ünlü Yeni-Kantçı filozof ve bilginlerinden Hönigswald’ın yanında felsefe okudu. Bir süre sonra hocasıyla beraber yeni-varlıkbilim üzerine çalışmaya başladı; onun önerisiyle üniversitede görev aldı. 1935’te Breslau Üniversitesi’nde doçent oldu. 1949’da Frankfurt’a gitti ve 1953’te burada profesör oldu.
Cramer, deneyüstü felsefeye ve öznelliğe dayanan geliştirilmiş bir varlıkbilim savunmuştur. Kant’m dizgesine göre, varlık alanı deney ve deneyüstü (aşkın) olarak ikiye ayrılır. Her alanın kendine özgü yasaları vardır. Daha sonra yeni-varlıkbilimi geliştiren Hartmann, insanın da içinde bulunduğu dünyanın, ayrı yasaları ve yapıları bulunan, üstüste gelen dört varlık katından oluştuğunu; bu varlık ilişkilerini tanımadan da tarihsel gelişimin ve yaşamın toplumsal biçimlerinin anlaşılamayacağını önesürdü. Bu filozoflardan etkilenen Cramer, hocası Hönigswaid’ın, somut öznenin hem olgu hem ilke; ya da hem dünyanın bir öğesi hem de kendini dünyayla bağlantılı bir varlık diye gören düşüncesini benimsemiştir. Cramer’in benimsediği bu görüşe göre, insan biri doğa yasalarına, öteki kendi yapısına özgü yasalara bağlı iki ayrı varlık katından kurulu bir bütündür, insandaki yaratıcı yeteneğin ortaya koyduğu ürünler kendine özgü yasaları bulunan üst varlık katlarında ortaya çıkar. Bu yüzden deneyüstü felsefenin sorunlarının çözülmesi için, öznelci,yani insan varlığından yola çıkmış bir variıkbiliminin konu edilmesi gerekir.
• YAPITLAR: Die Monade, das philosophische Problem vom Ursprung 1954, (“Monadlar ve Kaynağın Felsefi Sorunu”); Das Ahsolute und das Kontingente 1959, (“Saltık ve Olumsal”); Spinoza’s philosophie des Ahsolu-ten, 1966, (“Spinoza’nm Saltık Felsefesi”); Die Ahsolute Reflexion, 1969, (“Saltık Yansıma”); Grundlegung einer Theorie des Geistes, 1975 (3.basım), (“Bir Zihnin Kuramının Temellendirilmesi”).
• KAYNAKLAR: D.Heinrich, “Über System und Metho-de von Cramer’s deduktiver Monadologie”, Philosophische Rundschau, 1958.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi