CYBULSKI, Zbigniew (1927-1967)
Polonyalı sinema oyuncusu. Polonya sinemasının yıldız oyuncularından biridir.
3 Kasım 1927’de, önemli bir memurun oğlu olârak Ukrayna’nın Kniaze kentinde doğdu, 1967’de öldü. Maliye ve gazetecilik öğrenimi gördüyse de sahneye yöneldi. 1954’te Andrzej Wajda yönetiminde ilk filmi Pokolenie’yi (“Bir Kuşak”) çevirdi. Bu filmdeki küçük rolü ve ardı ardına çevirdiği dört filmdeki rolleriyle yurt içinde tanındı. Ama asıl ününe 1958’deki Popiöl i Diament (Küller ve Elmas) filmiyle ulaştı. Gene Wajda yönetiminde çekilen bu film Polonya’da büyük iş yaptı ve Cybulski’nin savaş sonrası yılgınlıklarını yaşayan sorunlu genç tiplemesi Batı’da James Dean ile karşılaştırıldı. Cybulski, “rüzgârlıklı ve kara gözlüklü bir Hamlet” olarak nitelendirildi. Canlandırdığı rollerdeki kural tanımazlığı yaşamına da yansıyan Cybulski, zor geçinilen bir oyuncu olarak ün yaptı. Çevirdiği filmlerde her zaman başrol oynamak fırsatını bulamaması Jerzy Kawalerowicz’in Poicag (“Gece Treni”) filmindeki eski âşık rolünden sonra tiyatroya geçmesine neden oldu. Wajda’nın Niewinni Czarodzieje (“Masum Büyücüler”) filmiyle 1960’ta yeniden sinemaya döndü. Bu filmde, asi genç rolüne komik bir boyut da katıyordu. Bundan sonra Wajda’nın Fransa’da çevirdiği L’Amour â vingt ans (“Yirmi Yaşında Aşk”) filminin bölümlerinden birinde başrolü oynadı. Fransa’da başarısız bir film daha çektikten sonra Polonya’ya döndü. 1963’teki Jak Byc Kochana (“İnsan Nasıl Sevilmeli”) ve leh Dzien Powszedni (“Gündelik Yaşamlar”) adlı filmleri en iyi filmlerinden ikisidir. “Asi genç”lerin orta yaşlarında neler yaptıklarını anlatan ilk film aynı zamanda yürütülemeyen bir ilişkinin de öyküsüydü. 1965’te İsveç’te Att dlska yı (“Aşk’a”) çevirdikten sonra, Polonya’da Rekopis Znaleziony w Saragossie (“Saragossa’daki Elyazması”) adlı tarihi bir yapımda oynadı ve birçok sıradan filmden sonra da gene iyi filmlerinden biri olan Szyfry’i (“Esrar”) çevirdi. Bu sırada aşırı içki içmesi ve şişmanlaması ruhsal bunalıma girmesine yol açtı. 1967’de orta yaşlı bir işadamını canlandırdığı Morderca Zostazvia Slad (“Katil İpucu Bırakıyor”) filmini tamamlayamadan bir tren kazasında öldüğünde Polonya ulusal mateme büründü. Cybulski, yarattığı roller ve yansıttığı sorunlarla, sinema tarihine gençlik simgesi olarak geçen oyunculardan biridir.
• YAPITLAR (başlıca): Oynadığı filmler: Pokolenie, 1954, (“Bir Kuşak”); Popiol i Diament, 1958, (Küller ve Elmas); Poicag, 1959, (“Gece Treni”); Nıeıoinni Czarodzieje, 1960, (“Masum Büyücüler”); L’Amour a vingt ans, 1960, (“Yirmi Yaşında Aşk”); Jak Byc Kochana, 1963, (“İnsan Nasıl Sevilmeli”); leh Dzien Pou>szedni, 1963, (“Gündelik Yaşamlar”); Att dlska, 1964, (“Aşk’a”); Rekopis Znaleziony w Saragossie, 1965, (“Saragossa’daki Elyazması”); Szyfry, 1966, (“Esrar”); Morderca Zostasvia Slad, 1967, (“Katil İpucu Bırakıyor”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi