RODÇENKO, Aleksandr (1891-1956) Rusya’lı ressam, heykelci, fotoğrafçı ve endüstri tasarımcısı. Gerek ürünleri, gerek eğitim çalışmalarıyla ülkesinin devrim sonrasında en önemli sanatçılarından biri olmuştur.
Aleksandr Mikhailoviç Rodçenko St. Petersburg’da doğdu, 3 Aralık 1956’da Moskova’ da öldü. Sanat eğitimine 1910-1914 arasında Kazan Sanat Okulu’nda başladı, Moskova’da Stroganov Sanat Okulu’nda tamamladı. Bu sıralarda Kübik Gelecekçilik (Kübo Fütürizm) akımından etkilenerek ilk soyut resimlerini yaptı. Bunları ilk kez 19l6’da sergiledi. 1917’de Tatlın ve sahne tasarımcısı ressam Georgii Bogdanoviç Yakulov (1882-1928) ile birlikte Moskova’daki Cafe Pittoresque’in iç dekorasyonunda çalıştı. Ekim Devrimi’ nden sonra 1918’de Halk Eğitim Komiserliği’nin (Narkompras) Güzel Sanatlar Bölümü’nde (İZO) ve 1920’de de Sanat Kültürü Enstitüsü’nde (Inkhuk) çeşitli görevlerde bulundu. 1918-1926 arasında Moskova Proletkult Okulu’nda dersler verdi. Moskova’daki Resim, Heykel ve Mimarlık Enstitüsü ile Stroganov Sanat Okulu’nun 1918’de birleştirilmesiyle oluşan Yüksek Teknik ve Sanat Stüdyoları/Yüksek Teknik Enstitü’de (Vkhutemas/Vkhutein) 1920’den 1930’a değin profesör olarak görev yaptı. 1923’te Mayakovski’nin LEF (Sol Sanat Cephesi) adlı dergisinin kapak resimlerini çizdi, ayrıca dergide yazıları ve fotoğrafları basıldı. 1924’ten sonra deneysel fotoğraf çalışmalarını hızlandırdı, fotomontajlar yaptı. 1927-1928 yıllarında Novyi LEF’ı (Yeni Sol Sanat Cephesi) resimledi ve kapaklarını tasarladı. 1929’da Mayakovski’nin oyunları için sahne tasarımları gerçekleştirdi. 1935 ’te yeniden resme döndü, figüratif çalışmalarının yanı sıra 1940’larda lirik soyutlama örnekleri de yaptı.
Rodçenko’nun sanat anlayışı, 1913’te yaptığı izlenimci (empresyonist) resimlerden sonra hızla gelişmiş, 1916 dolaylarında Kübik Gelecekçilik’ten etkilenen resimler, 1919’da Süprematizm’den etkilenen tek renkli tuvaller ve Yapımcılık’tan (Konstrüktivizm) etkilenen non-fıgüratif heykeller üretmiştir. 1920’lerde çalışmalarını daha çok endüstri tasarımı, harf düzenlemeleri (tipografî), film ve sahne tasarımı, propaganda afişleri ve fotoğraf üstüne yoğunlaştırmış, özellikle fotoğraf çalışmalarında röportaj ve belgesel dizilere yönelerek SSCB’nin
1928-1932 arasındaki beş yıllık planını belgelemiştir. Fotoğrafta uyguladığı perspektif ve kısaltım kuralları daha sonra onun adının verildiği terimlerle anılmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Siyah Üstüne Siyah, 1918; Asılı Kons-trüksiyonlar, 1920, Modern Sanatlar Müzesi, Oxford.
• KAYNAKLAR: D.Elliott (der.), Alexander Rodchenko,\)l)’,G.Karginov, Rodchenko, 1979-
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi