POLLAIUOLO, Antonio (ykş.1431-1498)
İtalyan, kuyumcu, heykelci ve ressam. Yapıtlarında insan figürünün hareket olanaklarını irdelemiştir.
Doğum yeri ve tarihi kesin olarak bilinmiyor. 4 Şubat 1498’de Roma’da öldü. Asıl aile adı Benci idi. Babasının tavukçulukla (pollame) uğraşmasından ötürü Pollaiuolo adını aldı. Sanata kuyumculukla başladı. Bu mesleği büyük bir olasılıkla Vittorio Ghiberti’nin yanında öğrendi. Adına ilk kez, Floransa Vaftizhanesi mihrabı için Miliano Dei ve Bette Betti ile birlikte gerçekleştirdiği Gümüş Haç’in 1457 tarihli sipariş belgesinde rastlanır. 1475’e değin çeşitli kuyumculuk işlerinin yanı sıra papaz cüppeleri için işlemeler yaptı. Resim çalışmalarına kardeşi ressam Piero (ykş. 1443-1496) ile birlikte, bu sıralarda başladı. 1477’de Floransa Vaftizhanesi mihrabı için Vaftizci Yahya’nın Doğumu adlı gümüş kabartmanın siparişini aldı. Yapıtın 1483’te tamamlanmasından sonra 1484’te Roma’ya yerleşti. Burada 1493’e değin papa IV. Sixtus’un bronz mezarı üstünde çalıştı. Bunu Vatikan’da San Pietro Kilisesi’ndeki papa VIlI.Innocentius’unMezan izledi.
Pollaiuolo’nun ilk yapıtı sayılan Gümüş Haç’ta Floransa Vaftizhanesi mihrabındaki gotik ve 15. yy Rönesans sanatı özellikleri bir arada görülür. Kaidedeki melekler büyük ölçüde, L. Ghiberti’nin aynı yerde yaptığı ve Cennet Kapısı diye anılan kapının üstünde yer alan dar, yuvarlak omuzlu, ince uzun figürleri anımsatır. 1466 dolaylarında yaptığı işlemelerdeki zarif hareketli ince figürler Pollaiuolo’nun sanatındaki tutarlı gelişimi belirtir. Gerek heykelcilik, gerekse resim çalışmalarında özellikle insan anatomisini ve vücut hareketini ön planda tutmuştur. Kardeşiyle birlikte gerçekleştirdiği resimlere katkısının derecesi kesinlikle bilinmemekle birlikte, Aziz Sebastia-nus’un Şehadeti’ndeki rolü, özellikle figürlerin hareketlerinde belirgindir.
• YAPITLAR (başlıca): Kuyumculuk ve Heykel: Gümüş Haç (M. Dei ve B.Betti ile), 1457-1459, Katedral Müzesi, Floransa; Herakles ve Antheus, 1460, Uffizi Galerisi, Floransa; Vaftizci Yahya’nın Doğumu, 1477, Katedral Müzesi, Floransa; IV. Sixtus’un Mezarı, 1484-1493, San Pietro Kilisesi, Vatikan/Roma; VIII. Innocentius’un Mezarı, ykş. 1495, San Pietro Katedrali, Vatikan/Roma. Resim: Aziz Sebastianus’un Şehadeti (Piero ile), 1475, Ulusal Galeri, Londra; Apollon ve Dafne (Piero ile), Ulusal Galeri, Londra.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi