RİCHTER, Charles Francis (1900 – 20 Nisan 1985)
ABD’li jeofizik ve sismoloji uzmanı. Yersarsıntılarmın şiddetini ölçmeye yarayan ve adıyla anılan bir ölçek geliştirmiştir.
26 Nisan 1900’de Ohio Eyaleti’nde, Hamilton yakınlarındaki Butler County kasabasında doğdu. 1920’de Stanford Üniversitesi’nden fizik diplomasını, 1928’de Pasadena’daki Califomia Institute of Technology’den (Caltech) kuramsal fizik doktarasını aldı ve aynı kuruluşun Sismoloji Laboratuvarı’nda çalışmaya başladı. 1937’de öğretim üyeleri arasına katıldığı Caltech’te 1947’de doçentliğe, 1952’de sismoloji profesörlüğüne getirildi ve 1970’te emekliye ayrılmasına karşın, aynı kuruluşta emeritus profesör olarak çalışmalarını sürdürdü.
Deprem şiddetinin belirlenmesini amaçlayan ilk ölçek, 1883’te, İtalyan jeologu Rossi ile İsviçre li doğabilimci François A.Forel tarafından hazırlanmış ve herhangi bir fiziksel ölçüme göre değil, depremin yeryüzündeki etkilerine göre belirlenen on dereceye aynlmıştı. Rossi-Forel ölçeğinden sonra, 1902’de İtalyan jeologu Giuseppe Mercalli (1850-1914) gene sarsıntının etkilerine göre derecelenmiş yeni bir ölçek yaptı. Uzun süre kullanılan on iki derecelik Mercalli ölçeğinde, çok elverişli koşullarda bulunan pek az kişi dışında genel olarak insanların algılayamayacağı sarsıntılar 1. derece yoğunlukta kabul ediliyor, 12 derece şiddetindeki depremin etkileri ise, genel panik, tüm yapılatın yıkılması, çatlak ve oyukların açılması, nehirlerin yatak değiştirmesi biçiminde sıralanıyordu. Her iki ölçek de tanımlayıcı olmakla birlikte, denizlerde ya da yerleşim bölgeleri dışındaki depremlerin şiddetini belirleme olanağı vermiyordu.
Richter’in, Alman asıllı ABD’li sismolog Beno Gutenberg (1889-1960) ile birlikte 1935’te hazırladığı Richter ölçeği ise, yersarsıntısının etkilerini göz önünde bulundurmaksam, doğrudan doğruya şiddetinin ölçümüne dayanır. Bir sarsıntı anında, çeşitli bölgelere yerleştirilmiş aynı türden sismograflar aracılığıyla, deprem odağının tam üstüne rastlanan Yer yüzeyindeki dış merkez (epi-santr) saptanır ve bu merkezden uzaklaştıkça azalan titreşim şiddetinin logaritmik eğrisi çıkartılır. Ayrıca, deprem sırasında açığa çıkan enerji miktarı (E), çizilen logaritmik eğri uyarınca, logE = 11,4 + 1,5 m(m = şiddet) bağlantısıyla erg cinsinden elde edilebilir. O’dan 9’a dek derecelendirilmiş olan bu logaritmik ölçekte, örneğin 2 derecelik şiddet açık ve seçik duyulabilir bir depremi anlatır, 7 derece şiddetindeki depremde ise duvarlar çatlar, bacalar devrilir. Bugüne değin ölçülebilen en şiddetli depremin derecesi Richter ölçeğine göre 8,9 olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Seismicity of the Earth (B.Gutenberg ile), 1941, (“Yer’in Sismik Yapısı”); Elementary Seismology, 1958, (‘‘Temel Sismoloji”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi