REUTER, Ernst (1889-1953)
Alman siyaset adamı. Türkiye’deki çalışmalarıyla şehirciliğin bağımsız bir bilim dalı olarak ele alınmasına katkıda bulunmuştur.
29 Temmuz 1889’da Apenrade’de (bugün Danimarka’da) doğdu, 29 Eylül 1953’te Berlin’de öldü. 1907-1912 arasında Marburg, Münih ve Münster üniversitelerinde tarih, coğrafya, iktisat ve Almanca eğitimi yaparak yükseköğrenimini tamamladı. 1912’de Alman Sosyal Demokrat Partisi’ne girdi, merkez eğitim komisyonunda yazar ve konuşmacı olarak görev aldı. 1915’te askere alınarak Galiçya cephesine gönderildi, bir yıl sonra yaralandı ve Ruslar tarafından tutsak edildi. 1918’de ülkesine döndü, Alman Komünist Partisi’ne girerek bir süre sonra genel sekreterliğe getirildi. 1921’de bu partiden ayrıldı. 1923’te Alman Sosyal Demokrat Partisi’ne girdi. 1925’te Berlin Belediye Meclisi üyesi oldu ve ulaştırma işleri yöneticiliğine getirildi. 1931’de Magdeburg kenti belediye başkanlığına seçildi, ama 1933’te Nasyonal Sosyalistler yönetime gelince görevine son verildi. Bir süre gözaltında kaldı. 1935’te ülkesinden ayrılarak Hollanda üzerinden İngiltere’ye gitti.
Reuter aynı yıl, Türkiye’de bulunan Fritz Baade aracılığıyla Ankara’ya geldi ve İktisat Bakanlığı’nda tarife uzmanı olarak görev aldı. 1938’de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Okulu’nda şehircilik dersleri vermeye başladı. Bir yıl sonra yeni kurulan Ulaştırma Bakanlığı’na geçtiyse de sözleşmesinin uzatılmaması üzerine 1940’tan sonra yalnız öğretim üyeliği görevini sürdürdü. II.Dünya Savaşı’nın bitmesi üzerine 1946’da ülkesine döndü ve Berlin Belediye Meclisi üyesi olarak çalıştı. 1947 ve 1951’de iki kez Berlin belediye başkanlığına seçildi, ölünceye kadar bu görevini sürdürdü.
Reuter’in önemi kent planlama konusundaki çalışmaları nedeniyledir. Ankara Üniversitesi’nde bu konuda derslerin açılması düşünüldüğünde üstünde durulan kişilerden biri de o olmuştur. Reuter’in bu çalışmalan başarılı sonuç vermiş, önce bir kürsünün, 1953’te de Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne bağlı bir İskân ve Şehircilik Enstitüsü’nün kurulmasına yol açmıştır. Reuter’in kent sorunlarına yaklaşımı fiziksel planlama ya da tasarım açısından değil, yönetim ve iktisat ağırlıklı olmuştur. Bu girişim, yalnız Türkiye’de değil, dünyada da yeni bir anlayışın örneği olmuştur. Reuter derslerinin yanı sıra kent ekonomisi, yerel yönetimler, konut ve ulaşım sorunları, kamu hukuku gibi çeşitli konularda konuşmalar yapmış, yazılar yayımlamış, raporlar hazırlamış, ders kitapları yazmıştır. Özellikle bu alanda çalışan genç Türk bilim adamlarını özendirmiş, yetişmelerine yardımcı olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Komün Bilgisi (Şehirciliğe Giriş), 1940; Belediye Mâliyesi (Necmettin Ergin ile), 1945; Mesken Meselesinin Hal Çareleri, 1946; İstanbul Belediyesinin Malî Durumu, (1937-1942), 1952.
• KAYNAKLAR: W. Brandt/R. Löwenthal, Ernst Reuter, e ‘ın Leben für die Freıheit, 1957; F. Duchholz, Ernst Reuter, Leben und Arbeit, (t.y.); W.G. Oschilewski/G. Rhode/ A.Scholz, Ernst Reuter, (t.y.); Edzard Reuter, Ernst Reuter, ein Leben für Freiheit und Sozialismus, (t.y.); F. Yavuz, Prof. Emst Reuter, (bibliyografya içerir), 1968; F. Yavuz, Ernst Reuter in der Türkei, 1935-1946, 1970.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi