SIEMENS, Werner von (1816-1892) Alman, mucit ve sanayici. Elektrikli telgrafı geliştirerek uluslararası haberleşme alanına önemli katkılarda bulunmuştur.
Ernst Werner von Siemens 13 Aralık 1816’da Hannover yakınındaki Lenthe’de doğdu, 6 Aralık 1892’de Berlin’de öldü. Varlıklı bir toprak sahibinin on çocuğundan en büyüğüydü. Lübeck’te ortaöğrenimini tamamladıktan sonra 17 yaşında Berlin Topçuluk ve Mühendislik Okulu’na girdi. Bir düelloya karıştığı için Magdeburg’da geçirdiği kısa tutukluluk döneminde hücresinde başladığı kimyasal deneyleri 1838’de subay olarak gönderildiği garnizonda da sürdürdü. 1840’ta annesi ve babası öldüğünden öteki dokuz kardeşine bakma sorumluluğuyla karşı karşıya kalması onu subay aylığı dışında ek gelir aramaya yöneltti. 1841’de Berlin’deki top atölyelerine atandıktan sonra başladığı araştırmalar yaşamına yeni bir ufuk açtı. 1841’de geliştirdiği elektroliz yoluyla altın ve gümüş kaplama yönteminin patent hakkını 1843’te İngiltere’de satan kardeşi Wilhelm, bu buluştan önemli bir ticari kazanç sağladı.
Werner Siemens, C.Wheatstone’un geliştirmiş olduğu elektrikli telgrafı gördükten sonra uluslararası haberleşmede kullanılmak üzere bunun daha gelişmiş bir modeli üzerinde çalışmaya başladı. 1847’de genç bir makinist olan Johann Georg Halske’nin (1819-1890) yardımıyla Berlin’de bir telgraf imalat atölyesi açtı ve buluşunu yaymaya başladı. 1848’de Kuzey Almanya’da telgraf hattı döşemek üzere Prusya hükümetiyle bir sözleşme yaptı. Danimarka’yla düşmanlığın arttığı bu dönemde Frankfurt’la Berlin arasında Avrupa’nın ilk büyük telgraf hattını döşedi. 1849’da şirketin çalışmalarına ağırlık vermek amacıyla subaylıktan ayrılan ve ertesi yıl da Prusya hükümetiyle sözleşmesi iptal edilen Siemens, Rusya’ya gitti. St.Petersburg’dan (bugün Leningrad) Kırım’a dek uzanacak bir telgraf hattı döşeme işine girdi. Projenin büyüklüğü nedeniyle 1853’te St.Petersburg’da Siemens ve Halske Şirketi’nin bir şubesini kurarak başına kardeşi Carl’ı (1829-1906) getirdi. Bu işten sağladığı kârla hem elektrikli telgrafta, hem de sualtı telgraf hattı konusunda araştırmalarını sürdürdü; yeraltı kablolarının kauçuğa benzer doğal bir madde olan gütaperkayla eksiz olarak kaplanarak yalıtılması yöntemini geliştirdi. Sualtı telgraf kablosu döşemesi konusunda İngiliz hükümetine danışman olduktan sonra kardeşi Wilhelm’in Londra’da kurduğu şirket şubesi telgraf kablosu üretimi ve döşemesi işine girdi. Werner ve Wilhelm Siemens, denizaltına kablo döşemek için Faraday adlı bir geminin tasarımını gerçekleştirdiler ve Londra’dan başlayıp Berlin, Odessa ve Tahran üzerinden Kalküta’ya uzanan ve yapımı 1870’te tamamlanan Hint-Avrupa telgraf hattını döşediler.
Werner Siemens’in en önemli buluşu 1866’da geliştirdiği kendi kendini harekete, geçiren, elektrik jeneratörüdür. Dinamo ilkesini jeneratöre uygulayarak armatür, elektromanyetik alan ve güç çıkışını tek bir devre halinde bağlayan W. Siemens böylece üretilen elektriğin bir bölümünden yararlanarak sargıların çevresinde mıknatıs etkisi yaratacak güçlü bir elektromanyetik alan oluşturdu. Pahalı ve ağır mıknatısların sürekli kullanım zorunluluğunu ortadan kaldıran bu buluşu elektriğin sanayide ve kent içi ulaşımda yaygın olarak kullanılmasını olanaklı kıldı.
Siemens ve Halske şirketi karayolu taşıtları, elektrikli lokomotifler, güç istasyonları konusunda uzmanlaşarak 1879’da dünyanın ilk tramvay hattını kurdu. Telefonun ve elektrokimyanm gelişmesine de katkıları olan Wemer Siemens 1889’da şirketin aktif yöneticiliğinden ayrıldı.
Siemens büyük sanayicilerin çıkarlarını savunan Alman İlerici Partisi’nin (daha sonra Ulusal Liberal Parti) kurucularından biriydi. 1866’da Prusya Temsilciler Meclisi’ne girdikten sonra artan askeri harcamalara sürekli karşı koydu. Zararlı olduğu gerekçesiyle grevlere şiddetle karşı çıkmakla beraber kendisine bağlı şirketlerde üretkenliği artırmak amacıyla kâr ortaklığı sistemini kurarak emekli ve dul aylığı için bir fon ayırdı. Öte yandan geniş ölçekli üretim olgusunu zamanında gördüğü için piyasaya kaliteli ve standart mal sunma konusuna önem verdi. 1860’ta Berlin Üniversitesi’nden onursal doktorluk unvanı aldı. 1873’te Berlin Bilimler Akademisi üyeliğine kabul edildi. 1877’de Prusya hükümetine öneride bulunarak ve parasal destek sağlayarak Physikalisch-technologische Reichsanstatt adlı bilimsel araştırma enstitüsünün kurulmasına katkıda bulundu, aynı yıl kendisine soyluluk unvanı verildi. Almanya’da patentlere ilişkin yasaların hazırlanmasına da katkıda bulunan Siemens’in bilimsel ve teknolojik konulara ilişkin yazılarıyla yaşamöyküsü ölümünden önce yayımlanmıştır. Öldüğünde elektrikli araçlar üretiminde Almanya’nın en büyük kuruluşu olan şirketi sonraki yıllarda da büyümeyi sürdürerek I.Dünya Savaşı sonrasına değin aile şirketi olma özelliğini korumuştur.
• BAKINIZ: WHEATSTONE, Wilhelm SIEMENS.