ROSENBERG, Ethel (1915-1953) Julius (1918-1953)
ABD’li mühendis ve eşi. Kendi adlarıyla andan bir davada yargılanmışlardır.
Julius 12 Mayıs 1918’de, Ethel ise 28 Eylül 1915’te New York’ta doğdu. Her ikisi de 19 Haziran 1953’te New York Eyaleti’nde Ossining’de öldü. 1939’da elektrik mühendisliği öğrenimini tamamlayan Julius, 1940’ta orduda mühendis olarak görev aldı. Ancak, ilericilere karşı yoğun bir suçlama kampanyasının sürdürüldüğü McCarthy döneminde görevine son verildi.
E. Rosenberg’in Los Alamos’taki nükleer merkezde çalışan kardeşi David Greenglas tarafından kendilerine verilen atom sırlarım Harry Gold aracılığıyla New York’taki SSCB konsolos yardımcısı Anatoly A.Yakovlev’e vermekle suçlanan Julius ve Ethel Rosenberg, Temmuz 1950’de arkadaşları Morton Sobell ile birlikte tutuklandılar. Rosenberg Olayı olarak bilinen dava 1950’de New York’ta başladı. Tüm dünyada yankılara yol açan bu dava sırasında McCarthy döneminin diğer davalarında da olduğu gibi Rosenbergler’e karşı basın ve televizyon aracılığıyla yoğun bir suçlama kampanyası sürdürüldü. SSCB’nin kısa bir süre önce ilk atom bombası denemesini yapmasının ABD kamuoyunda yarattığı etki de kullanılarak, dava soğuk savaş yıllarında doruğuna varan antikomünist propagandanın ülke çapmda korku yaratmak için kullanılan aracı durumuna getirildi.
Mart 1951’de ilk kez duruşmaya çıkan Rosenbergler, haklarında hiçbir hukuksal kanıt bulunmamasına karşın diğer sanıkların ifadelerine dayanılarak ölüm cezasma çarptırıldılar. Bu davayla ABD’de ilk kez asker olmayan kişiler casusluk suçuyla idama mahkûm ediliyordu. Rosenbergler aleyhine ifade veren Gold, Sobell ve Greenglas ise hafif cezalarla kurtuldular. Olay, soğuk savaş yıllarının bir komplosu olarak nitelendirilerek, özellikle Avrupa’da Rosenbergler’in affedilmesi ve davaya yeniden bakılması için bir kampanya başlatıldı. Ancak, tüm çabalara karşın kurtarılamayan Rosenbergler, 19 Haziran 1953’te Sing Sing hapishanesinde idam edildiler.
• KAYNAKLAR : Michael ve Robert Meeropol, Rosenbergler, 1979.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi