POUND, Ezra (1885-1972)
ABD’li şair, çevirmen ve deneme yazarı. 20. yy İngiliz ve Amerikan şiirinin çağdaşlaşmasında rol oynamıştır.
30 Ekim 1885’te Idaho Eyaleti’nin Hailey kasabasında doğdu, 1 Kasım 1972’de Venedik’te öldü. Çok küçük yaşta ailesiyle birlikte yerleştiği Pennsyl-vania’nın Wyncote kasabasında ortaöğrenimini tamamladıktan sonra 1903’te Hamilton College’da Roman dilleri okumaya başladı. 1905’te Pennsylvania Üniversitesi’ne geçerek bir yıl sonra buradan lisansüstü diploması aldı. Ertesi yıl Lope de Vega üstüne yazacağı bir tez konusunda araştırma yapmak için İspanya, İtalya ve Güney Fransa’ya gitti. Döndükten sonra bir süre Wabash College’da Fransız ve İspanyol edebiyatı dersleri verdi. 1908’de buradaki işine son verilince, Venedik’e gitti ve ilk şiir kitabı A Lume Spento’yu (“Sönmüş Mumlarla”) yayımladı. Aynı yıl Londra’ya geçti. 1920’ye kadar orada kalarak, W.B. Yeats, T.S.Eliot, Jacop Epstein, Gaudier-Brzeska, W.Lewis, T.E.Hulme (1883-1917) gibi şair, yazar, heykelci ve başka önemli sanatçılarla ilişkiler kurdu, modern sanatın hangi doğrultuda gelişmesi gerektiğini irdelemeye çalıştı. İngiltere ve Amerika’da çıkan sanat dergilerinde her iki ülkedeki yetenekli yazarların tanınmasını sağladı. Orta Çağ halk şairleri olan trouhadourların geleneğine büyük bir ilgi duymakla birlikte Henry James, Ford Madox Ford gibi romancıların ve T.E.FIulme gibi şairlerin çalışmalarından da yararlanarak modern edebiyatın gelişme ilkelerini saptadı. Romantizm’in sıfatlara ağırlık veren süslü yazı dilinden vazgeçip, anlatımı yoğunlaştıracak yalın bir şiir dilinin benimsenmesini savundu. 1912’de Hilda Doolittle (1886-1961), Richard Aldington (1892-1962) ve F.S. Flint’le birlikte imgeciler Grubu’nu kurdu ve 1915’te yayımladığı Des Imagistes (“İmgeciler”) adlı antolojiye yazdığı önsözde konuşulan dilin kullanılması, yeni ritimler bulunması gerektiğini, özgür koşuktan yararlanılabileceğini ve her konunun şiirde işlenebileceğini ileri sürdü. İmgecilik akımı özgür koşuğa fazla ağırlık vermeye başlayınca, iki sayı çıkan Blast adlı bir dergide, W.Lewis’le birlikte Vortisizm adını verdiği daha canlı bir akım başlattı. İmgeciliğin durağanlığına karşı Vortisizm, şiire karşıtlıklardan kaynaklanan bir devinim getiriyordu.
Eliot’la işbirliği
Pound 1914’te T.S. Eliot’la tanıştıktan sonra onun “Prufrock” şiirinde dilini kendi başına yenileştirdiğini gördü ve bu şiiri yayımlaması için ABD’de çıkan Poetry dergisinin yönetmeni Harriet Monroe’ya gönderdi. Eliot’la sıkı bir işbirliğine giren Pound, özgür koşuğun dilde yol açtığı aşınmaya karşı Theophile Gautier’nin Emaux et camees (“Mineler ve Akikler”) kitabındaki uyaklı ve ölçülü şiirlerin örnek alınmasını önerdi. Bu anlayışın ürünleri Eliot’ın Gerontion, Pound’un da Hugh Selwyn Mauberley: Life and Contacts (“Hugh Selwyn Mauberley: Yaşam ve İlişkiler”) adlı şiir kitaplarında ortaya çıktı. Pound’un 1920’de yayımlanan bu kitabı Eliot’m 1922’de yayımlanan The Waste Land\nin (“Çorak Ülke”) birçok özelliklerini içeriyordu. Beklenmedik anda perspektif değişmesi, kaynak belirtmeden değişik dillerden alıntılar, çağın genel görünümü ile kişisel bilincin iç içe sunuluşu bu yeni tekniğin başlıca özellikleriydi.
Cantos
Pound bu arada yazımım yaşamı boyunca sürdüreceği en önemli yapıtı Cantos (“Kantolar”) üzerinde çalışmaya başlamıştı. Bunların ilk bölümünü 1925’te yayımladı. Şiirlerinde dolaylı bir yoldan dile getirdiği görüşlerini çeşitli deneme, eleştiri ve polemik kitaplarıyla açıklamaya çalıştı.
Pound 1920-1924 arasında Paris’te yaşarken de yetenekli bulduğu tanınmamış yazar ve sanatçıları desteklemeyi sürdürdü. 1924’te İtalya’ya gitti, 1928’de Rapallo’ya yerleşti. Müzikle de ilgileniyordu, Villon’un yaşamından esinlenerek bestelediği bir opera 1926’da Paris’te sahnelendi. 1939’da, 1910’dan beri hiç dönmediği yurduna bir yolculuk yapan Pound, ertesi yıl İtalya’da Mussolini’yi destekleyen ve başkan Roosevelt’in iktisadi görüşlerini yeren radyo konuşmalarına başladı.
Bu konuşmalar yüzünden 1943’te vatan haini sayıldı ve 1944’te İtalya’ya giren Amerikan birliklerince tutuklanarak bir süre Pisa’da bir kampta gözaltında tutuldu.
1945’te yargılanmak üzere Washington’a götürüldü, akıl hastası olduğu ileri sürülerek bir hastaneye kapatıldı. Üç yıl sonra Bollingen Şiir Ödülü’ne layık görülmesi ABD kamuoyunda büyük tartışmalara yol açtı. 1958’de, aralarında Robert Frost ve A.MacLeish de bulunan ünlü şairlerin açtıkları bir kampanya sonunda özel bir afla özgürlüğüne kavuştu ve İtalya’ya gitti. Ölünceye kadar Murano’da ve Venedik’te oturdu.
Şiirlerinin temaları
Pound Cantos’dan önceki şiirlerini Personae (“Kişiler”) adlı bir kitapta toplamıştır. Provans, İtalyan, Çin ve Anglosakson edebiyatlarından esinlenerek yazdığı uzunlu kısalı bu şiirlerde, modern dünyada izlerinin yok olduğuna inandığı uygarlıkların zenginliklerini dile getirmiştir. Ama onun kaynaklara yönelişinde kişisel yaşantılarının, özellikle de aşk ilişkilerinin payı olduğu söylenebilir. Cantos da ise, insanlık tarihini çeşitli uygarlıklardaki gelişme ve değişme evrelerinde ele alarak eski Çin hanedanlarını, Homeros destanlarını, Avrupa edebiyatının ünlü yaratıcılarını ve kahramanlarını, Amerikan tarihinin önemli kişilerini sürekli bir akış içinde, şaşırtıcı ve çarpıcı bir kurgu düzeniyle sergilemiştir. Bütün bu kişiler, durumlar ve imgeler kargaşasından bir biçim yaratmak, gerçekliğin bir kesitini vermek Cantos’un ana temasını oluşturur.
• YAPITLAR (başlıca): Şiir: A Lume Spento, 1908, (“Sönmüş Mumlarla”); Personae, 1912, (“Kişiler”); Hugh Selwyn
Mauberley, 1920; Cantos, (ö.s.), 1976, (“Kantolar”). Eleşti-ri-Deneme: The Spirit of Romance, 1910, (“Roman Dilleri Edebiyatının Ruhu”); ABC of Economics, 1933, (“İktisatın ABC’si”); ABC of Reading, 1934, (“Okumanın ABC’si”); Make İt New, 1934, (“Yeni Olsun”); Polite Essays, 1937, (“Kibar Denemeler”); Guide to Kulchı.r, 1938, (“Kültür Kılavuzu”).
• KAYNAKLAR: D. Davie, Ezra Pound: Poet as Sculptor, 1965; G.S. Fraser, Ezra Pound, 1960; N. Stock, A Life of Ezra Pound, 1970.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi