RATZENHOFER, Gustav (1842-1904)
Avusturyalı asker ve sosyolog. Sosyolojide çatışma kuramının temsilcilerindendir.
4 Temmuz 1842’de Viyana’da doğdu, Ekim 1904’te Amerika gezisi dönüşünde Atlas Okyanusu’nda gemide öldü. 1859’da orduya katılan Ratzenhofer kısa zamanda yükselerek mareşal oldu. 1889’da Yüksek Askeri Mahkeme başkanlığına atandı. 1901’de emekli olduktan sonra çalışmalarını sosyoloji üzerinde yoğunlaştırdı.
Avusturyalı sosyolog L.Gumplowicz’in görüşlerinden büyük ölçüde etkilenen Ratzenhofer’in toplumsal yaşamı açıklamak için geliştirdiği kuramsal modelin temelini bireysel çıkarlar oluşturur. Bu çıkarların temelinde bireyin maddi gereksinimleri yatmaktadır. Toplumun dinamizmini de toplumu oluşturan bireylerin çıkarlarının çatışması doğurur. Toplumsal gruplar ise bireylerin çıkarlar çevresinde toplanmalarıyla ortaya çıkar.
Ratzenhofer’e göre devlet ve hukuk, toplumsal gruplar arasındaki çatışmanın ürünüdür. Güçlü grubun güçsüz olanı egemenliği altına almasıyla devlet ortaya çıkar. Bu iki grubun birbirlerinin dil, gelenek ve göreneklerinden etkilenerek kaynaşmalarıyla yeni bir grup oluşur. Ancak, çatışma sona ermez ve bu gelişmeler sonsuza dek devam eder. Egemen grubun diğer grubu yönetmek için koyduğu kurallar bütünü ise hukuku oluşturur.
Ratzenhofer’in görüşleri özellikle ABD’de kabul görmüş, A.W.Small ve L.F.Ward’ı etkilemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): W esen und Zzveck der Politik, 3 cilt, 1893, (“Siyasetin Özü ve Amacı”); Die soziologische Erkerıntnis, 1898, (“Sosyoloji Anlayışı”); Der Positive Monismus und das einheitliche Prinzip aller Erscheinungen, 1899, (“Pozitif Bircilik ve Görüngülerin Uyumu İlkesi).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi