SCHÜTZ, Heinrich (1585-1672) Alman, besteci. Ülkesinde J.S. Bach öncesi dönemin en büyük müzikçisi olarak kabul edilir.
8 Ekim 1585’te Köstritz’de doğdu, 6 Kasım 1672’de Dresden’de öldü. İlk olarak Hessen -Kassel prensinin sarayında çocuk korosuna katıldı. 1608’de hukuk öğrenimi görmek için Marburg Üniversitesi’ne gitti, ama bir yıl sonra Hessen-Kassel prensi tarafından müzik öğrenmesi için Venedik’e gönderildi. 1612’ye değin çeşitli müzikçilerden ders aldı. Venedik’te en önemli öğretmeni besteci Giovanni Gabrieli (1557-1612) oldu. Orada, bilinen ilk yapıtlarını yazdı. 1613’te Almanya’ya dönerek Leipzig’ de hukuk öğrenimine devam etti. 1614’te Saksonya prensinin Dresden’deki sarayında kilise korosu yöneticisi oldu. 1628’de Dresden orkestrasına çalgılar almak ve müzik çalışmaları yapmak için yeniden Venedik’e gitti.
Orada dönemin en ünlü müzikçisi Monteverdi ile çalışma olanağı buldu, tek sesli şarkılar (monodi) yazdı. Monteverdi’nin monodik üslubundan, Gabrieli’nin çift ı koro kullandığı kilise müziğinden ve çağdaşı Alman müziğinin kendine özgü bazı yanlarından bir bireşim oluşturdu. Dresden’e döndükten sonra prensin sarayını terketti. 1633-1635 arasında Kopenhag’da Danimarka Kralı IV. Christian’ın yanında çalıştı. Daha sonra yeniden Dresden’e dönerek 1651’de emekli oluncaya değin eski görevini sürdürdü.
Schütz’ün müzik tarihindeki önemi, eşliksiz koroyu kusursuz duruma getiren erken kontrpuan okulu bestecilerinden Palestrina, Willianı Byrd (1543-1623) ve Luiz de Victoria (1549-1611) ile eşlikli koroyu doruğuna vardıran Bach ve Hândel gibi geç kontrpuan okulu bestecileri arasında bir köprü görevi görmüş olmasından gelir.
İlk madrigallerinin ardından yazdığı yapıtlarının hemen hemen tümü dinsel vokal müzik türünde olan Schütz, Almanya’da bir yandan passion sanatını geliştirirken, bir yandan da bugünkü oratoryoya temel olan ana formun oluşmasını sağlamış, ülkesinde dramatik tarzın başlamasına yol açmıştır. Bugün ilk Alman operası olarak kabul edilen, Floransa tarzındaki Dafne yi 1627’de bestelemiştir. Müzik partileri bütünüyle kaybolan bu yapıtın günümüze yalnızca librettosu kalmıştır.
Schütz ilk dönem dinsel yapıtlarında solo sesleri ya da İkilileri genellikle İtalyan tarzındaki gibi süslerken, korolu parçalan Alman koro geleneğinde yazmıştır. Bunun en iyi örneği 1636 tarihli ilk Alman requiem’i sayılan Musikalische Exequien’dir.
Schütz 1660-1664 arasında, başyapıtı sayılan Weibnachthistorie’yı (Noel Oratoryosu) bestelemiştir. Solo, koro ve çalgılar için yazılmış olan bu yapıtta süslemek söyleme biçimlerini azaltmış, ama renkli bir çalgılama kullanmıştır. Sonraki dinsel yapıtlarının hemen hemen tümü eşliksiz ses için passion’lardır. Koronun da sınırlandığı bu arkaik tarzda yazılmış yapıtlar, genellikle hece ölçüsüyle yazılmış metinlerden oluşan bir tür resitatifle söylenir. Schütz bu son yapıtlarıyla Gregoryen üslubuna yönelmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Opera: Dafne, 1627. Vokal Müzik: (dinsel): Psalmen Davids, 1619, (Davud’un Mezmurları); Auferstehungshistorie, 1623, (Diriliş Oratoryosu); Sympho-niae Sacrael, II, III, 1629-1650, (Kutsal Senfoni); Musi-kalische Exequien, 1636; Kleine geistliche Konzerte, 1636-1639 (Küçük Dinsel Konçertolar); Siehen Worte Christi, 1645, (Isa’nın Yedi Kelâmı); Geistliche Chormusik, 1648, (Dinsel Koro Müziği); 7.wölf geistliche Gesdnge, 1657, (On İki Dinsel Şarkı)’,Weihnachtshistorie, 1660-1664, (Noel Oratoryosu); Deutsches Magnificat 1671, (Alman Magnifikatı).
Türk Ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi