RAKOCZI I (1593-1648)
Transilvanya prensi. Macar Protestanları’na dinsel özgürlüklerini kazandırmıştır.
GyörgyRâköczi (Rakoçi) 8 Haziran 1593’te Szerencs’te (bugün Macaristan’da) doğdu, 11 Ekim 1648’de Sârospatak’ta (bugün Macaristan’da) öldü. Aslen Bohemya-lı olup Arpad hanedanı döneminde (907-1301) Macaristan’a göç etmiş olan Râkoczi ailesindenTransilvanya(Erdel) Prensi Zsigmond Râkoczi’nin (1544-1608) en küçük oğluydu. 1613’de Transilvanya prensliğine seçilen Gâbor Bethlen’in (1580-1629) Katolik Habsburg hanedanından II. Ferdinand’a (1578-1637) karşı, Macaristan’ da yaşayan Protestanlar’m haklarını korumak için 1618-1621 arasında verdiği mücadeleye etkin bir biçimde katıldı. Bethlen’in ölümü üzerine Kasım 1630’da toplanan Segesvâr (Segetvar) Diyeti tarafından Transilvanya prensliğine seçildi. Aynı yıl Transilvanya’yı egemenliği altında bulunduran Osmanlı Padişahı IV.Murad’dan prensliğini onaylayan bir “ahidnâme” aldı.
Yönetimi sırasında Bethlen’in Katolik Habsburglar’a karşı Protestanlar’ın haklarını savunma mücadelesini sürdüren I.Râkâczi, 1643’te Protestan İsveç’le ittifak kurdu ve ertesi vıl Kutsal Roma Germen İmparatoru III. Ferdinand’a (1608-1657) savaş açarak Otuz Yıl Savaşları’ na katıldı. 30.000 kişilik ordusuyla Slovakya’nın büyük bir bölümünü ele geçirdi ve 1645’te İsveç ordusuyla binleşerek Brno’yu (bugün Çekoslovakya’da) kuşattı. Barış istemek zorunda kalan III. Ferdinand’la Aralık 1645’te imzaladığı Linz Antlaşması’yla Protestanlar’ın dinsel özgürlüklerini güvence altına aldı ve Macaristan’ın batısında yeni topraklar kazandı.
I. Râkoczi’nin yönetimi sırasında hemen hemen bağımsız bir güç yaptığı Transilvanya Prensliği’nin başkenti Gyulafehervar (bugün Romanya’da Alba Iulia) Protes-tanlar’ın önemli bir merkezi durumuna geldi. I. Râkoczi ülkede madencilik ve ticaretin gelişmesine destek oldu. Temmuz 1648’de, Polonya Kralı IV.Wladislaw Vasa’nın (1595-1640) ölümüyle boşalan Polonya tahtına ikinci oğlu Zsigmond’u aday gösterdiyse de bu öneri reddedildi. Ölümünden sonra yerine 1642’de halef olarak belirlediği en büyük oğlu II. György Râkoczi geçti.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi