ROMANOS DİOGENES IV (1038-1072) Bizans imparatoru. Malazgirt Savaşı’nı kaybetmesiyle Türkler’in Anadolu’da yerleşmesini kolaylaştırmıştır.
Doğum tarihi kesin değildir. Doğum yeri de bilinmiyor. 4 Ağustos 1072’de Proti Adası’nda (Kınalıada) öldü. Babası Konstantinos Diogenes Kapodokyalı bir soyluydu. Annesi de imparator III.Romanos Argyros’un kızkardeşidir. Romanos, Triaditza (Sofya) strategosuyken (askeri vali) 1067’de X.Konstantinos’un ölümünden bir süre sonra giriştiği ayaklanma nedeniyle Hadrianopolis’te (Edirne) yakalanarak Konstantinopolis’e (İstanbul) getirildi. İmparatoriçe Evdokia, ülkedeki yönetsel ve askeri boşluğu onun giderebileceğine inanarak 1 Ocak 1068’de Romanos’la evlendi. IV.Romanos, muhaliflerine karşı durumunu güçlendirmek için askeri başarılar kazanmak amacıyla Mart 1068’de Anadolu’ya akınlarını yoğunlaştıran Türkler’e karşı çıktığı seferden somut bir kazanım elde edemeden 1070 başlarında Konstantinopolis’e döndü. 1071 baharında Türkler’e karşı son seferine çıktı. 26 Ağustos 1071’de Malazgirt’teki büyük çarpışmada ağır bir bozguna uğrayan ve tutsak düşen Romanos, Alp Arslan’la bir dostluk ve saldırmazlık antlaşması yaparak bir hafta sonra serbest bırakıldı.
Bozgun haberinin Bizan’a ulaşması üzerine X.Konstantinos’un kardeşi Ioannes, imparatoriçe Evdokia’nın saraydan uzaklaşmasını ve oğlu VII. Mikhael’in imparator ilan edilmesini sağladı. Topladığı kuvvetlerle Amesia’yı (Amasya) üs yapan IV.Romanos, Dokeria’da (Tokat) yaptığı savaşı kaybederek Adana Kalesi’ne sığındıysa da 1072 yazında bir başka Bizans ordusuna yenilerek tutsak düştü. 29 Haziran 1072’de Kütahya’da gözlerine mil çekilerek Proti Adası’na gönderildi. Yaralarının etkisiyle orada öldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi