POLK, James Knox (1795-1849)
ABDTi devlet adamı. Devlet başkanlığı yaptığı 1844-1849 arasında ABD topraklarının genişlemesini sağlamıştır.
2 Kasım 1795’te Kuzey Carolina Eyaleti’nde Mecklenburg’da doğdu, 15 Haziran 1849’da Tennes-see Eyaleti’nde Nashville’de öldü. Kuzey Carolina Üniversitesi’nde öğrenim gördü. Bir süre Nashville’ de hukukçuluk yaptıktan sonra 1820’de baroya kabul edildi.
1823’te Demokrat Parti’den Tennessee Temsilciler Meclisi’ne, 1825’te ABD Temsilciler Meclisi’ne girdi ve 1839’a değin meclis başkanlığı yaptı. Bu dönemde, devlet fonlarını merkez bankası işlevini gören Second Bank’ten çekip, eyalet bankalarına dağıtan devlet başkanı A. Jackson’ın bankacılık politikasını destekledi. 1839-1841 arasında Tennessee valiliği yaptı, ancak 1841 ve 1843 valilik seçimlerini kazanamadı.
Demokrat Parti’nin adayı olarak katıldığı 1844 seçimlerini kazanarak devlet başkanı oldu. Polk, başkanlığı sırasında korumacı politikalara karşı çıkarak 1846’da gümrük vergi oranlarını indiren Walker Gümrük Yasası’nı çıkardı. Aynı yıl, devlet fonlarının yönetimi ile ilgili olarak bağımsız hazine sistemini yasallaştırdı. Yönetimi sırasında Annapolis’de ABD Deniz Akademisi ve bilimsel çalışmaların yürütüldüğü ulusal bir kuruluş olan Smithsonian Enstitüsü kuruldu.
Başkanlığının ilk döneminde Texas yeniden ABD topraklarına katıldı. Texas toprakları ile ilgili olarak Meksika’yla çıkabilecek bir savaş tehlikesi gündemdeyken, 1818’den beri İngiltere ve ABD tarafından işgal edilmiş olan Oregon bölgesi konusunda İngiltere’yle çarpışmayı göze alamayan Polk, diplomatik çabaları sonucu, Ocak 1846’da İngiltere’ yle, 49. paralelin altında kalan Oregon topraklarını ABD’ye bırakan bir antlaşma imzaladı. Diğer yandan, Mayıs 1846’da ilan edilen ve iki yıl süren Meksika Savaşı sonunda New Mexico ve California, ABD topraklarına katıldı. Bu dönemde, Meksika Savaşı konusunda Whig Partisi’nin muhalefeti ve yeni topraklar üzerinde köleliğin kaldırılması ile ilgili tartışmalar, iç siyasal çekişmelerin yoğunlaşmasına neden oldu. Bu sürtüşmelere son verecek bir uzlaşma arayan Polk’un çabaları sonuçsuz kaldı. 1849’da başkanlık döneminin sona ermesinden kısa bir süre sonra öldü.
• YAPITLAR (başlıca): The Dairy of James K. Polk Durirıg His Presidency, 1845-1849, (ö.s.), Milo Milton Quaife (der.), 1910, (“James K. Polk’un Başkanlık Dönemindeki Günlüğü, 1845-1849”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi