Joseph Louis Proust (1754-1826), Fransız bir kimyagerdir. Modern kimyanın gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. En ünlü çalışması, kimyasal bileşiklerin kütlesel oranları üzerine yaptığı deneylerdir, bu da Proust'un "Sabit Oranlar Yasası"nı formüle etmesini sağlamıştır.
Proust, elementlerin ve bileşiklerin kütlesel oranlarını incelemek için çeşitli deneyler gerçekleştirdi. 1799'da "Chimie purement définie" adlı eserinde, bir bileşiğin içindeki elementlerin kütlesel oranlarının sabit olduğunu öne süren bir teori ortaya attı. Bu teori, bir bileşiğin kimyasal bileşiminin, bileşiği oluşturan elementlerin kütlesel oranlarıyla belirlendiğini ifade ediyordu.
Proust'un "Sabit Oranlar Yasası" modern kimyanın temel taşlarından biri olarak kabul edilir ve kimyasal bileşiklerin doğası hakkında derinlemesine bir anlayışın gelişmesine katkıda bulunmuştur. Proust'un çalışmaları, kimyanın temel prensiplerini anlamamıza yardımcı olmuş ve kimyanın bilimsel bir disiplin olarak gelişmesine büyük ölçüde katkı sağlamıştır.
Hayatı
oseph Louis Proust, 26 Eylül 1754 tarihinde Maine-et-Loire bölgesindeki Angers'de doğdu ve 5 Temmuz 1826'da aynı kentte hayatını kaybetti. Ortaöğrenimini tamamladıktan sonra babasının eczanesinde çalışmaya başlamış olmasına rağmen, öğrenimine devam etme isteğiyle 1774 yılında Paris'e gitti. Paris'te eczacılık ve kimya eğitimini birlikte sürdürdü. İki yıl sonra, Salpetriere Hastanesi'nin eczacılığına atanarak ilk araştırmalarını yayınlamaya başladı. 1778'de IV. Carlos'un daveti üzerine İspanya'ya gitti ve Vergana'daki Real Seminario Patriotico Vascongado'da kimya dersleri verdi. 1780'de Paris'e döndü ve beş yıl boyunca Fransız fizikçi Jean François Pilâtre de Rozier'in kurduğu Musee de kimya'da profesörlük yaptı. 1786'da tekrar İspanya'ya giderek Madrid ve Segovia'da dersler verdi ve jeolojik, minerolojik araştırmalar yaptı. 1799 yılında Madrid'de kurulan kimya laboratuvarının başına getirildi, ancak 1806'da bilinmeyen nedenlerden dolayı Fransa'ya geri döndü. Napoleon'un kendisine sunduğu iş teklifini kabul etmeyerek bilimsel çalışmalarına devam etti. 1817'de Angers'e yerleşti ve 1819'da Legion d'honneur nişanı ile ödüllendirildi. Bir sonraki yıl, kral XVIII. Louis tarafından emekli aylığına bağlandı.
Joseph Louis Proust, organik kimya ve kimyasal teknoloji alanlarında önemli çalışmalar yapmış, üzüm şekerini ayırmayı başaran, peynirdeki lösin maddesini bulan ve birçok gıda maddesinin üretimine yönelik yeni yöntemler önermiştir. Ancak Proust'un en önemli başarısı, kimyasal bileşiklere ilişkin olarak geliştirdiği "belirli oranlar yasası"dır.
.png)
1800'lerin başlarında, bir kimyasal tepkimeye katılan elementlerin miktarlarıyla oluşturacakları bileşik arasındaki bağlantı konusunda yaygın bir tartışma başlamıştı. Fransız kimyacı C.L. Berthollet, tepkimeye katılan her elementin miktarının hem tepkime hızını hem de tepkime sonucunda oluşan bileşiğin bileşimini belirlediğini savunurken, Proust ikinci savı destekledi. Proust, çeşitli metallerin oksijen ve kükürt ile oluşturdukları bileşiklere ilişkin deneyler yaparken, her metalin ancak belirli oranlarda bileşik oluşturabildiğini fark etti. Örneğin, sodyum klorürdeki (NaCl) sodyum elementinin bileşiğin %60,7'sini, klor elementinin ise %39,3'ünü oluşturduğunu saptadı. Bu oranın her deneyde aynı çıkması, elementlerin birbirleriyle ancak belirli oranlarla bileşik oluşturabildiğini gösteriyordu.
Proust'un belirli oranlar yasası, sıvı ve katıların küçük ve parçalanamaz atomlardan oluştuğuna inanan İngiliz kimya ve fizik bilgini J. Dalton'un görüşlerine destek sağladı. Ayrıca, Dalton'a, birden fazla bileşik oluşturabilen iki elementten birinin aynı miktarıyla bileşen öbür elementin farklı miktarları arasında basit bir oran bulunduğunu öne süren "çok katlı oranlar yasası"nı geliştirmesinde de ilham kaynağı oldu.