PULİTZER, Joseph (1847-1911)
Macar asıllı ABD’li gazeteci. Ülkesinde çarpıcı ve etkileyici haberciliğin öncülüğünü yapmıştır.
10 Nisan 1847’de Macaristan’da Mako’da doğdu, 29 Ekim 1911’de ABD’nin Güney Carolina Eyaleti’nde Charleston’da öldü. Babası tahıl ticaretiyle uğraşıyordu. Fiziksel özellikleri nedeniyle Avusturya, İngiltere ve Fransa’da orduya kabul edilmeyince 1864’te, Amerikan İç Savaşı’nda Kuzey eyaletlerinin ordusunda savaşmak üzere ABD’ye göç etti. 1865’te savaşın bitişinden sonra yerleştiği Missouri Eyaleti’ne bağlı St.Louis’de yayımlanan Westliche Post adlı Almanca gazetede muhabir olarak olarak çalışmaya başladı. Kısa bir süre sonra Cumhuriyetçiler’in adayı olarak Demokratlar’ın egemen olduğu Missouri’nin eyalet meclisine seçildi. 1871’de muhabirliğini yaptığı Westliche Post’un bir kısım hisselerini, 1874’te Staats-Zeitung adlı başka bir gazeteyi satın aldı ve bir süre sonra bunları satarak kâr etti. 1872’de satın aldığı St. Louis Post ile 1874’te satın aldığı S t. Louis Dispatch adlı gazeteleri, Post-Dispatch adı altında birleştirdi. Başarılı bir yayın yaşamı izleyen bu gazete aracılığıyla, kumar, şans oyunları, vergi kaçakçılığı gibi olguları hedef alan kampanyalar yürüterek, bunlara karşı mücadele etti.
Pulitzer’in Amerikan yayıncılığında çığır açacak çalışması, 10 Mayıs 1883’te New York’ta yayımlanan World adlı gazeteyi satın almasıyla başladı. Amacı Worldu yüksek bir tiraja kavuşturup kitleler arasında yaygınlaşmasını sağlayarak, demokrasiyi ve toplumsal adaleti savunmaktı. Ciddi, atak ve korkusuz yayın politikasıyla, geniş halk yığınlarının ilgisini çekecek magazin haberciliğini birleştirdi. İlginç öyküler, çizgi romanlar yayımladı. Hemen hemen tümü belli bir siyasal partinin görüşleri doğrultusunda yayım yapan Amerikan gazetelerinin tersine bağımsız bir yayın politikası izledi. Böylece gazetenin pazar günü tirajını 625.000’e ulaştırarak rekor kırdı.
1892’de Pennsylvania Eyaleti’ndeki Homestead kentinde düzenlenen çelik işçileri grevini destekledi. 1898’deki ABD-Ispanya Savaşı öncesinde savaştan yana bir tutum benimsemesine karşın, sonraları ABD’nin yayılmacı dış politikasına karşı çıktı. 1905’te belli başlı sigorta şirketlerini suçlayıcı yazılar yayımlaması, New York Eyalet Meclisi’nin bu şirketler hakkında soruşturma açmasında ve sigorta şirketlerinin çalışmalarını düzenleyici yasalar çıkarmasında etkili oldu. Bir Fransız şirketinin Panama Kanalı’ndaki haklarının ABD hükümetince satın alınması sırasında verilen paraya ilişkin olarak başkan Theodore Roosevelt ve bazı devlet ve iş adamlarını hedef alan yayını, 1909’da hükümet tarafından, yanlış haber yaymakla suçlanmasına neden oldu.
Pulitzer, zenginliğin az sayıda kişide toplanmasına karşı çıkarak, çabalarını tekellerin etkilerinin sınırlandırılması konusunda yoğunlaştırdı. 1885-1911 arasında, tekellerin gücünü sınırlayacak yasaların çıkarılması için yayın yoluyla mücadele verdi. Görme duyusu zayıflayan ve 1889’da kör olan Pulitzer, yaşamının son yıllarında, gazetecilerin mesleki eğitimi konusuna eğildi ve Columbia Üniversitesi’ne bağlı bir gazetecilik okulu kurulması için 1903’te 2,5 milyon dolar bağışta bulundu. Öldüğü zaman önemli miktarda servet bırakan Pulitzer’in vasiyeti uyarınca, adına her yıl, gazeteciliğin çeşitli dalları, biyografi, edebiyat, tarih, tiyatro ve müzik alanlarında verilen ödüller kondu.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi