SEYDA, Mehmet (1919) Türk, yazar. Psikolojik çözümlemelere ağırlık vererek yazdığı öykü ve romanlarında, bireyin çözülen bir yaşam içindeki sorunlarına yönelmiştir.
15 Ağustos 1919’da İstanbul’da doğdu. Çocukluk ve ilk gençlik yılları Trakya ve Anadolu’nun çeşitli kentlerinde geçti. Çalışarak sürdürdüğü lise öğrenimini 1937’de yarıda bıraktı. 1939-1941 arasında Zonguldak-Ereğli Kömür İşletmesi’nde muhaberat şefliği, 1944’te puantörlük yaptı. 1945-1946 yıllarında Divriği madenlerinde çalıştı. Merzifon Halk Sandığı’ nda şef yardımcılığı görevini bırakıp 1950’de İstanbul’a döndü. İstanbul Belediyesi’nde iç kontrolörlük görevinde bulundu. 1960’ta Basın ilan Kurumu’na» geçti. Bu son görevinden emekli oldu.
Mehmet Şeyda edebiyat yaşamına 1933’te şiirle başlamış, ilk yazısı 1936’da Yücel dergisinde çıktıktan sonra 1941’e değin şiir ve öykü çalışmalarını birlikte yürütmüştür. Daha sonra romana yönelmiştir. Geçim kaygısıyla yazdığı öykü ve romanlarının bazılarında takma ad kullanmıştır.
1958’de, Cumhuriyet Gazetesi Yunus Nadi Armağanı’nda üçüncülük alan Ne Ekersen romanıyla yazın yaşamında yeni bir evre başlamıştır. Öykü, eleştiri, inceleme, deneme, günce türündeki yazıları Yelken, Dost, Yeditepe, Forum, Yeni Dergi, Yeni Ufuklar, Güney, Varlık, Türk Dili gibi dergilerde, Cumhuriyet, Yeni Ortam gibi gazetelerde yayımlanmıştır.
Mehmet Seyda’nın öykücülüğünün temel özellikleri Zonguldak Hikâyeleri’nde belirginleşir. Yöre insanının günlük yaşam ve sorunlarına gerçekçi bir tavırla yaklaşmış, gözlem ve betimlemeye ağırlık veren bir anlatım benimsemiştir. Gene gerçekçi bir anlatıma dayalı romanlarında ise bireyin psikolojik çözümlemesine yönelmiş, insan ilişkilerinin biçimlenişini, toplumsal değişim ve bölünen geleneksel büyük aile yaşamının çözülüşü bağlamında ele almıştır. Bunun kişilikler üzerindeki etkilerini belirlemeye ve değişen toplumsal yapıyı yansıtmaya çalışmıştır.
Tarihsel roman ve çocuk edebiyatı konularında da çalışmaları bulunan Mehmet Şeyda; Başgöz Etme Zamanı’yla 1964 Sait Faik Hikâye Armağanı’m, Bir Gün Büyüyeceksin ’ie 1964 Doğan Kardeş Çocuk Romanı Armağanı’nı, ihtiyar Gençlik’le 1968 May Edebiyat Ödülü’nü, Yanartaşla TRT 1970 Roman Başarı Armağanı’nı, İçe Dönük ve Atak la da Türk Dil Kurumu 1974 Roman Odülü’nü kazanmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Öykü: Beyaz Duvar, 1962; Zonguldak Hikâyeleri, 1962; Başgöz Etme Zamam, 1963; Oyuncakçı Dükkânı, 1964; Garnizonda Bir Olay, 1968; Anahtara Salih, 1969; Kör Şeytan, 1974; Bana Karşı Ben, 1976; Kapatma, 1980. Roman: Yaş Ağaç, 1958; Ne Ekersen, 1958; Cinsel Oyun, 1960; Bir Gün Büyüyeceksin, 1966; Süeda Hanımın Ortanca Kızı, 1970; Yanartaş, 1970; İhtiyar Gençlik, 1971; İçe Dönük ve Atak, 1973; Gerçek Dışı, 1976. Tarihsel Roman: Köroğlu, 1969; Sultan Döşeği, 1969; Nemrut Mustafa, 1970. İnceleme-Biyografi-Deneme: Bir Açıdan, 1963; Türk Romanı, 1969: Edebiyat Dostlan, 1970; Çocukluk Yıllan, 1979. Çocuk Öyküsü: Şeytan Çekiçleri, 1971; Cumhuriyet Öncesi Yazarlardan Çocuklara Hikâyeler, 1978; Düşleme Oyunu, 1979; Bastıbacak Ermiş, 1979; DeTAli, 1980.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi