SEMYONOV, Nikolay Nikolayeviç (1896 – 25 Eylül 1986, Moskova) Rusi fizik ve kimya bilgini. Zincirleme tepkimeler ve tepkime kinetiğine ilişkin çalışmalarıyla tanınmıştır.
15 Nisan 1896’da Saratov’da doğdu. 1913-1917 arasında Petersburg Üniversitesi’nde fizik ve matematik öğrenimi gördükten sonra Tomsk’daki Sibirya Üniversitesi’nde fizik dersleri vermeye başladı. 1920’de Leningrad Fizik ve Teknoloji Enstitüsü’nde görevlendirildi. 1928’de profesörlüğe yükseltildi ve Leningrad Politeknik Enstitüsü’ne atandı. 1931’de fizik ve matematik kürsülerini kurduğu bu kurumdan ayrılarak Moskova’daki Sovyet Bilimler Akademisi Fiziksel Kimya Enstitüsü’nün yöneticiliğini üstlendi. 1944’te Moskova Üniversitesi Kimyasal Kinetik Bölümü başkanlığına getirildi. 1932’de Sovyet Bilimler Akademisi üyeliğine seçilen, 1957-1963 arasında bu kuruluşun kimya bilimleri bölümü sekreterliğini yapan Semyonov, Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyesi olarak birçok kez Yüksek Sovyet delegeliğinde bulundu. 1961’de SBKP Merkez Komite yedek üyeliğine seçildi. Gaz tepkimelerine ilişkin çalışmaları nedeniyle de 1956’da, İngiliz kimyacı Hinshelwood ile birlikte Nobel Kimya Ödülü’nü paylaştı.
Semyonov, melokül fiziğini ve patlama dalgalarının yayılmasını da kapsayan araştırmalarının en önemlilerini kimyasal tepkimelerin kinetiği konusunda gerçekleştirdi. Zincirleme tepkimelerin oluşumunu,ısıl patlamaları, özellikle de gazlar arası tepkime hızlarını inceledi ve yanma işlemi sırasındaki zincirleme tepkimelerin “dallanma”sını saptadı. Saniyenin binde birinden daha kısa bir sürede tamamlanan bu tür tepkimelerin kimyasal patlama olarak tanımlanabileceğini gösteren çalışmalarıyla zincirleme tepkimeler kuramına önemli bir katkıda bulunan Semyonov Nobel ödülü kazanan ilk SSCB yurttaşıdır.
Türk Ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi