RICHARDSON, Owen Willans (1879-1959)
İngiliz, fizikçi. Akkor durumundaki metallerin elektron yayınımına ilişkin yasayı bulmuştur.
26 Nisan 1879’da Yorkshire bölgesindekiDewsburg’de doğdu, 15 Şubat 1959’da Hampshire bölgesinde, Alton yakınlarındaki Chandos Lodge’da öldü. 1897-1900 arasında Cambridge’deki Trinity College’da fizik öğrenimi gördükten sonra Cavendish Laboratuvarı’nda çalışmaya başladı. 1902’de Trinity College’ın öğretim kadrosuna katıldı. 1904’te Londra Üniversitesi’nden doktora derecesini aldı. İki yıl sonra da ABD’deki Princeton Üniver-sitesi’nin fizik profesörlüğü önerisini kabul ederek New Jersey’e yerleşti. 1913’te yeniden Londra’ya döndü ve önce King’s College’da, ertesi yıl da Londra Üniversitesi’nde görevlendirildi. Ders vermeyi bıraktığı 1924’ten emekli olduğu 1944’e değin King’s College’daki fizik araştırmalarının yöneticiliğini yapan ve emekli olduktan sonra yerleştiği Chandros Lodge’da da araştırmalarını sürdüren Richardson, 1913’te Royal Society üyeliğine seçilmiş, 1928’de Nobel Fizik Ödülü’nü kazanmış, 1930’da Royal madalyası, 1939’da da “Sir” unvanıyla ödüllendirilmişti.
Richardson’un en önemli çalışması, termiyonik yayınım olarak adlandırılan, akkor durumundaki metallerin elektron salması olayına ilişkindir. Termiyonik yayınım 1883’te, boş bir ortamdaki (vakum) kızgın bir filaman-dan aynı ortamdaki başka bir metal plakaya elektrik akımı geçişi olduğunu gözlemleyen Edison tarafından belirlenmiş ve 20. yy’ın başlarına değin bu yayınımın, kızgın metali çevreleyen hava ortamınca yapıldığı görüşü benimsenmişti. Richardson 1911’de, havası boşaltılmış ortamda çok yüksek akımlar elde ederek gerçekleştirdiği deneylerde, yayımlanan elektron kütlesinin, ortamda bulunabilecek tüm kimyasal maddelerin kütlesini aştığını bularak, elektron yayınımının akkor durumundaki metal tarafından yapıldığını kanıtladı.
Richardson, termiyonik yayınımda, ısının, metaldeki kimi elektronlara, onları metalin yapısı içinde tutan çekim gücünü aşacak oranda bir enerji sağladığını ve bu enerjinin metalin ve metal yüzeyindeki katmanların niteliğine göre değiştiğini belirledi. Yüksek sıcaklıklarda kimi metallerin artı yüklü iyon yayınımı yaptığını da bulan Richardson, elektron yayınımını, metalin mutlak sıcaklığına bağlayarak, ‘‘Richardson yasası’ ’ olarak adlandırılan i = AT2,-w/kT(i = termiyonik akım yoğunluğu, A = evrensel sabit, T = Kelvin ölçeğiyle mutlak sıcaklık, e = doğal logaritmik taban, w = metalin elektronik iş fonksiyonu, k = Boltzmann sabiti) bağıntısını kurdu.
Hidrojenin molekül tayfına ilişkin çalışmalar da yapan Richardson, termiyonik yayınım yasasıyla, amplifaktör ve üç elektroktlu lambaların (triyod) olduğu kadar, radyo lambaları ve televizyon tüplerinin geliştirilmesini de olanaklı kılmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): The Electron Theory of Matter, 1914,(‘‘Maddenin Elektron Kuramı”); The Emission of Electricty From Hot Bodies, 1916, (“Kızgın Maddelerden Elektrik Yayınımı”); Moleculer Hydrogen andlts Spectrum, 1934, (“Mo-leküler Hidrojen ve Tayfı”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi