RİYAZÎ (1572-1644)
Osmanlı tezkire yazarı ve Divan şairi. Rîyazü ’ş-Şuarâ adlı tezkiresiyle tanınmıştır.
Mehmed Riyazî, Mekke’de doğdu, İstanbul’da öldü. Medrese öğrenimini tamamladıktan sonra 1593’te şeyhülislam Müeyyedzade Abdülkadir Efendi’ye mülazim oldu. 1601’de müderrisliğe başladı. Sırasıyla Ahmed Paşa, Davud Paşa, Fatma Sultan, Siyavuş Paşa, Mihrimah Sultan ve Üsküdar Valide Sultan medreselerinde ders verdi. 1613’te Bursa Yenişehir kadılığına atandı. Daha sonra da Kudüs, Halep, Şam kadılıklarında bulundu. 1624’te emekliye ayrıldı.
Riyazî 1609’da bitirip l.Ahmed’e sunduğu Rîyazü’ş-Şuarâ adlı tezkiresi ile ün kazanmıştır. Yapıtta 15-17. yy’lar arasında yaşamış.şairlerden dört yüz kadarına kendi beğenisine göre yer vermiştir. Divan’ı gazel, kaside, kıta ve rubailerden oluşur. Bin elli iki beyitlik Sakinâme adlı mesnevisinde, o sıralarda konulmuş içki yasağına değinir. Farsça deyimler ve dilbilgisi kuralları ile ilgili Düsturü’l-Amel adlı bir yapıtı da vardır.
YAPITLAR (başlıca): Rîyazü’ ş-Şuarâ, (İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi No. 4098); Divan, (İstanbul Üniversitesi, Merkez Kütüphanesi No. 5536); Sakinâme, (Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan Bölümü No. 819); Düsturu ’/-Amel, (Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan Bölümü no. 1895).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi