SALVIUS, Iulianus ( ? -169) Romalı hukukçu. Praetor bildirisine son biçimini vermiştir.
Doğum yılı bilinmemektedir. Kuzey Afrika’da Hadrumetum’da doğdu, aynı bölgede öldü. Kuzey Afrika’nın yerlisi olan varlıklı bir aileden gelmektedir. Sabinus Okulu’na bağlı bir hukukçu olan Salvius, imparator Hadrianus (d.117-138) tarafından questor (defterdar) yapıldı. Ardından tribunus plebis (pleb tribünü) oldu. İmparator Antoninus Pius (d.138-155) tarafından 148’de konsüllüğe getirildi. 155’ten önce Germania Inferior (Güney Almanya) valiliğine atandı. Marcus ve Verus’un ortak imparatorlukları (161-165) sırasında İspanya valiliğine getirildi. Marcus tarafından 166’da Kuzey Afrika valiliğine atandı. Salvius, devlet hizmetinde aktif olarak görev alması nedeniyle ancak kısıtlı bir süre hukuk dersleri verebildi.
Roma’da her yıl praetor’ların (yargıçlar) yayımladığı edictum’lar (bildiriler, fermanlar) yasa hükmündeydi.
Praetor bildirileri, Roma hukukunun belli başlı kaynaklarından biriydi. Ülke içinde imparatordan bağımsız bir yasa gücü olmasını istemeyen Hadrianus, praetor bildirilerinin, belirli ilkelere göre düzenlenmesini istedi. Bunu sağlamak için praetor bildirilerinin her yıl değişik olarak yayımlanmasının önlenmesi gerekmekteydi. Hadrianus, bu görevi Salvius’a verdi. Her yıl yayımlanan praetor bildirilerindeki ortak noktaları belirleyen Salvius, köklü bir değişikliğe gitmeksizin, bu ortak noktaları başlıklar altında toplayarak, 131’de praetor bildirisine son biçimini verdi. Praetor’larm ius honorarium (makam hukuku) hakkına sahip olmaları ilkesine görünüşte saygı gösterilerek, düzenlenmiş biçimiyle bu bildirinin, her yıl praetor larca yayımlanmasına karar verildi. Düzenlenmiş biçimiyle praetor bildirisine, Edictum Eladrianum (Hadrianus Fermanı) veya Edictum Perpetuum (Sürekli Bildiri) adı verildi. Eyalet valilerinin de bu bildiriye uygun bildiriler vermeleri sağlandı.
Hukukçu olarak Salvius’un en önemli yapıtı ise 90 ciltlik Digestae’sidir (“Hukuk Yazıları”). Salvius bu yapıtında soyut hukuk ilkelerini belirlemek yerine, hukuk sorularına (quastiones), hukukçularca verilen yanıtları (responsa) özetlemiş ve yorumlamıştır. Digestae hukuk konularındaki tartışmaları da içermekteydi.
Salvius’un etkinlikleri dolayısıyla, Sabinus ve Proculus okulları arasında uzun bir süreden beri sürmekte olan çatışma, Sabinus Okulu lehine çözümlenmiştir. imparator ve praetor bildirileri arasındaki paralelliği kuran Salvius, Roma hukukunun klasik biçimini almasında etkili olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Digestae, 90 cilt, (“Hukuk Yazıları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi