POISSON, Simeon Denis (1781-1840)
Fransız, matematikçi. Elektrik, manyetiklik ve gök mekaniğine katkılarıyla tanınmıştır.
21 Haziran 1781’de Pithiviers’de doğdu, 25 Nisan 1840’ta Paris yakınlarındaki Sceaux’da öldü. Hekim olmasını isteyen ailesinin isteğine uymayarak matematik öğrenimini seçti ve 1798’de J.L.Lagrange ve P.S.Laplace’ın ders vermekte oldukları Ecole Poly-technique’e girdi. 1800’de bitirdiği bu okulda 1802’de ders vermeye başladı. 1806’da profesörlüğe, iki yıl sonra da Bureau des Longitudes’da astronomluğa getirildi. 1809’da Fen Fakültesi’nde saf matematik kürsüsüne, 1827’de Bureau des Longitudes’da Laplace’ın ölümüyle boşalan matematikçi kadrosuna atanan Poisson, 1812’de Bilimler Akademisi’ne, 1837’de Yüksek Meclis üyeliğine seçilmiş, son yıllarını Fransız okullarındaki matematik programını düzenleme çalışmalarıyla geçirmiştir.
Poisson, saf matematik alanında az sayıda da olsa araştırma yapmakla birlikte, çalışmalarını matematiğin fiziğe, özellikle elektrik, manyetiklik ve mekaniğe uygulanmasında yoğunlaştırdı. 1812’de yayımladığı bir makalede elektriği farklı iki akışkanla açıklayarak, elektrostatiğin birçok yasasına açıklık kazandırdı, yalıtılmış bir iletkenin yüzeyinde Lagrange potansiyel fonksiyonunun sabit olduğunu gösterdi. Belirli bir aralıkla yerleştirilmiş, iki yüklü küresel iletkenin yüzeylerindeki yük yoğunluğu problemine, C.A.Coulomb’un deneysel bulgularıyla son derece uyumlu matematiksel bir çözüm geliştirdi. Coulomb’un iki akışkan modeline dayandırdığı çalışmalarıyla da tutarlı bir manyetiklik kuramı geliştirmeyi başardı. Lagrange ve Laplace’ın gezegenlerin yörüngelerine ilişkin kuramlarını geliştirerek, siferoit ve elipsoitlerin çekimlerini hesaplayarak ve gezegenlerin kütle çekimlerini, kütle dağılımları cinsinden hesaplamakta kullanılan bir yöntem bularak gök mekaniğine de katkıda bulundu. Kılcallık, ısı, esneklik ve olasılıklar hesabı konularında da önemli çalışmalar yapan Poisson, günümüzde, özellikle radyoaktiflik, trafik ve genel dağılımlarla ilgili çeşitli problemlerin çözümlenmesinde kullanılan “Poisson dağılımı”yla anılmaktadır.
• YAPITLAR (başlıca): Traite de mecanique, 1811, 1833, 2. basım), (“Mekanik Üstüne”); Theorie nouvelle de ’actions capillaire, 1831, (“Yeni Bir Kılcallık Etkisi Kuramı”); Theorie matematique de la ckalettr, 1835, (“Matematiksel Isı Kuramı”)
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi