SİTTER, Willem De (1872-1934) Hollandalı astronomi bilgini. Görelilik kuramını astronomiye uygulamayı amaçlayan çalışmaları ve geliştirdiği evren modeliyle tanınmıştır.
6 Mayıs 1872’de Sneek’te doğdu, 20 Ekim 1934’te Leiden’de öldü. Groningen Üniversitesi’nde gördüğü matematik ve fizik öğreniminin ardından astronomiye yöneldi, iki yıl Güney Afrika’da Cape Town’daki Royai Gözlemevi’nde çalıştıktan sonra 1899’da Groningen’e döndü ve ünlü astronom Kap-teyn’in asistanlığını yapmaya başladı. 1908’de Leiden Üniversitesi’nde astronomi profesörlüğüne getirilen ve 1919’dan ölümüne değin Leiden Gözlemevi’nin yöneticiliğini yapan de Sitter, Güney Afrika’da Johannesburg’daki Cumhuriyet Gözlemevi’ni kurmuş, 1925-1928 arasında Uluslararası Astronomi Derneği’ nin başkanlığını yapmış ve birçok bilim kurumunun ödüllerini kazanmıştır.
Araştırmacılık yaşamının başlarında ışık ölçümü ve yıldızların ıraklık açılarının ölçümüne ilişkin çalışmalar yapan de Sitter, en önemli araştırmalarını gökcisimlerinin özellikle de Jüpiter’in uydularının mekaniği, temel astronomik sabitlerin belirlenmesi ve görelilik kuramının kozmolojiye uygulanması alanlarında gerçekleştirdi. Yaklaşık otuz yılını alan Jüpiter’ in uydularının dinamiğine ilişkin gözlem ve araştırmalarının yanı sıra, Yer’in dönüşü, Güneş’in ıraklık açısı, ışığın sapma sabiti ve Yer ekseninin devinme sabiti gibi temel astronomik sabitlerle ilgili önemli çalışmalar yapan de Sitter, A. Einstein’ın genel görelilik kuramının önemini son derece erken kavrayan, bu kuramın tanınmasına ve astronomik olgulara uygulanmasına, geniş matematik ve astronomi bilgisiyle değerli katkılarda bulunan bilim adamlarından biridir.
De Sitter, 1916 ve 1917’de yayımladığı üç makalede Einstein’m, göreliliğin alan denklemleri için bulduğu çözüm yerine ikinci bir çözümün geçerli olabileceğini öne sürdü. Einstein’ın çözümünün astronomik sonucu olan durağan “Einstein evreni” yerine, genişleyen bir evren görüşünü ortaya çıkaran bu yeni çözümü bulurken madde yoğunluğunu ihmal edilebilir bir nicelik olarak varsaymıştı. Kütle çekiminin eğdiği evrenin eğriliğinin değişmezliğine karşı çıkarak bu eğriliğin giderek azalan bir artışı olduğunu öne süren de Sitter’in evren modelinin, Hubble’ın bulgularıyla uyumlu olduğu anlaşılınca Einstein tarafından da onaylanmıştır.
De Sitter evrenin çapının 4 milyon ışık yılı olduğunu ve 80 milyon gökadayı içerdiğini öne sürmüşse de, kendisinden önce benzeri tahminlerde bulunmaya çalışan tüm bilim adamları gibi yanılmaktan kurtulamamıştır.
• YAPITLAR (başlıca): The Astronomical Aspect of the Theory of Relativity, 1933, (“Görelilik Kuramının Astronomik Yönü”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi