JOMINI, Henri (1779-1869) İsviçreli asker, savaş kuramcısı ve savaş tarihçisi. Çağdaş savaş kuramlarının oluşumunu etkilemiştir.
Antoine Henri Jomini, 6 Mart 1779’da İsviçre’ nin Vaud Kantonu’nda Payerne’de doğdu, 24 Mart 1869’da Fransa’da Paris yakınında Passy’de öldü. 1805’te Prusya Kralı II.Friedrich’in seferlerini konu alan Traite des grandes operations militaires (“Büyük Askeri Hareketler Üzerine İnceleme”) adlı kitabını yayımladı. Bu kitabı okuyan I.Napoleon 1805’te onu kurmay albay yaptı. Mareşal M.Ney’in komutası altında 1805’te Ulm, 1806’da Eylau çarpışmalarına katıldı. 1808 İspanya Seferi sırasında Ney’e eşlik etti. 1811 ’de tuğgeneral, 1813’te Ney’in kurmay başkanı oldu.
1813’te Ney, Jomini’nin tümgeneralliğe yükseltilmesini önerdi. Ancak Jomini’den hoşlanmayan mareşal L.A.Berthier bu öneriye karşı çıktı ve işlediği askeri bir kusuru gerekçe göstererek onu hapse attırdı. Bunun üzerine Jomini, Fransız ordusundan ayrılarak Rus Çarı I.Aleksandr’m yaveri oldu ve Rus ordusunda tuğgeneral olarak görev aldı. Aynı görevlerini Çar I.Nikolay döneminde de sürdürdü. 1828’de Türkler’e karşı savaşan Rus ordusunun kumandanlığını yaptı. 183Q’da Saint-Petersburg Askeri Akademisi’ni kurdu. 1854’te Kırım Savaşı sırasında Rus Çarı I. Nikolay’a, 1859’da İtalya seferi sırasında Fransız İmparatoru III.Napoleon’a askeri danışmanlık yaptı.
Jomini, strateji, taktik ve lojistik alanları arasındaki ayrımları açık bir biçimde ortaya koyan ilk savaş kuramcısıdır. Savaşlarda askeri harekât hatlarını doğru saptamanın çok büyük bir önem taşıdığına dikkat çekmiş, bu konuyu kitaplarında ayrıntılı olarak işlemiştir. Çalışmaları çağdaş strateji biliminin oluşumunu büyük ölçüde etkilemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Traite des grandes operations militaires, 1805, (“Büyük Askeri Hareketler Üzerine İnceleme”); Principles de la strategie, 3 cilt, 1818, (“Stratejinin İlkeleri”); Histoire critique et militaire des guerres de la revolution, 15 cilt, 1819-1824, (“Devrim Savaşlarının Eleştirel ve Askeri Tarihi”); Vie politique et militaire de Napoleon, 4 cilt, 1827, (“Napoieon’un Siyasi ve Askeri Yaşamı”); Precis de l’art de la guerre, 1838, (“Savaş Sanatının Özeti”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi