KOHLRAUSCH, Friedrich (1840-1910) Alman fizik ve kimya bilgini. Elektrolitlerde iletkenliğin seyreltikliğe bağlı olduğunu belirlemiştir.
Friedrich Wilhelm Georg Kohlrausch 14 Ekim 1840’ta Saksonya’nın Rinteln-am-Weser kentinde doğdu, 17 Ocak 1910’da Marburg’da öldü. Elektrostatik yük biriminin elektromanyetik yük birimine oranının ışık hızına eşit olduğunu gösteren çalışmasıyla tanınan fizik bilgini Rudolph Kohlrausch’un oğludur. Kassel’deki Teknik Yüksek Okulu’nda ve Marburg, Erlangen, Göttingen üniversitelerinde fizik ve kimya öğrenimi gördü. 1863’te Göttingen Üniversitesinden doktora derecesini aldı. Bir süre Göttingen’deki astronomi gözlemevinde ve Frankfurt’taki bir fizik İaboratuvarında asistan olarak çalıştıktan sonra 1866’da Göttingen Üniversitesi’nde yardımcı profesörlüğe atandı. 1870-1875 arası Zürich ve Darm-stadt’taki teknik okullarda, 1875-1888 arası Würzburg Üniversitesi’nde fizik profesörlüğü yapan Kohlrausch, 1888’de Strasburg Üniversitesi’nin fizik laboratuvarının yöneticiliğine getirildi. 1894’te H. von Helmholtz’un ölümüyle boşalan, Charlottenburg’daki Physikalisch Technische Reichsanstalt’ın yöneticiliğini üstlendi ve bu görevini 1905’te emekli olana değin sürdürdü.
Elektrokimya ve deneysel fizik alanlarında birçok değerli araştırması bulunan Kohlrausch özellikle, çözeltilerdeki elektrik iletkenliğine ilişkin çalışmasıyla tanınır. Çözeltilerin iletkenliğini ölçme çalışmalarında karşılaşılan en önemli güçlüğü, çözeltiye doğru akım uygulandığında, iyonların elektrotların çevresinde kümelenerek akımın yeğinliğini azaltmaları sorununu, çözeltiye alternatif akım uygulayarak aşan Kohlrausch, 1870-1880 arasında gerçekleştirdiği deneyler sonucunda, elektrolitlerde seyreltiklik arttıkça iletkenliğin de arttığını buldu. Bu olguyu, seyreltik çözeltilerde iyonların hareketlerinin diğer benzer iyonlar tarafından engellenmemesine bağladıysa da, konunun kuramsal açıklamasını 1887’de onun topladığı verileri yorumlayarak elektrolitin kısmi çözümü yasasını saptayan Arrhenius yapmıştır.
Kohlrausch, birer ortak iyon içeren farklı elektrolitler üzerinde yaptığı deneyler sonucunda da, iletkenliğin, çözeltideki anyon ve katyonun eşdeğer iletkenliklerinin toplamına eşit olduğunu belirledi. Her iyonun elektrolitin toplam iletkenliğine belirli bir değerde ve öbür iyonun niteliğinden bağımsız olarak katkıda bulunması anlamındaki bu olgu “Kohlrausch bağımsız iyon göçü yasası” olarak anılmaktadır.
Kohlrausch, Hittorf’un her iyonun taşıdığı elektrik miktarını belirleyen çalışmalarından yararlanarak iyonların akışım hızlarını ölçmeyi de başarmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Gesammelte Abhandlungen, 2 cilt, (ö.s.), 1911, (“Toplu Çalışmalar”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi