KISSINGER, Henry Alfred (1923) ABD’li devlet adamı. 1968’i izleyen dönemde ülkesinin dış politikasında etkin rol oynamıştır.
27 Mayıs 1923’te Almanya, Fürth’de doğdu. Yahudi bir ailenin çocuğudur. Nazi baskısından kaçan ailesiyle birlikte 1938’de ABD’ye göç etti. II.Dünya Savaşı sırasında ABD ordusunda ve 1945-1946 yıllarında ABD’nin Almanya askeri yönetiminde görev aldı. Harvard Üniversitesi’nde yükseköğrenimini tamamladıktan sonra 1954’te doktora derecesini elde etti ve bu üniversitede ders vermeye başladı. 1962’de aynı üniversitede profesör oldu ve 1971’e değin siyaset bilimi dersleri vermeyi sürdürdü.
1957’de yayımladığı Nuclear Weapons and Foreign Policy (“Nükleer Silahlar ve Dış Politika”) adlı kitabında olası bir Sovyet saldırısına karşı etkili bir nükleer misillemeyi öngören politikayı eleştirdi. Taktik nükleer silahların ve konvansiyonel güçlerin bir arada kullanılmasını öneren ı “esnek tepki” politikasını savundu. 1960’ta yazdığı The Necessity for Choice (“Seçme Gerekliliği”) adlı kitabındaysa, esnek tepki politikasının yalnızca konvansiyonel silahların: kulla-mmıylaisınırlı olması gerektiğini öne sürdü. ABD’nin izleyeceği dış politikanın, sahip olduğu kaynaklar ve araçlarla uyum içerisinde, büyük güçler arasındaki denge göz önünde tutularak ve dünyadaki tüm sorunların birbirine sıkı bir biçimde bağlı olduğu hesaba katılarak belirlenmesi gerektiğini savundu.
Kissinger, D.D.Eisenhower, J.F.Kennedy ve L.B.Johnson’un başkanlık dönemlerinde ulusal politika danışmanı olarak görev yaptı. Kasım 1968’de R.M.Nixon’m başkan seçilmesiyle, dışişleri ve ulusal güvenlik konularında başdanışmanlığa getirildi. Nix-on yönetiminde danışmanlık görevlerinin yanı sıra önemli diplomatik görevler de üstlendi. 1969’da SSCB ile ABD arasında Stratejik Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri’nin (SALT) başlatılmasında ve 1972’de anlaşmaya varılmasında önemli rol oynadı. 1971’de Hindistan-Pakistan savaşında Pakistan yanlısı bir siyaset izledi. Çin Halk Cumhuriyeti ve ABD arasında, 1972’de Nixon’ın Pekin’e gitmesiyle sonuçlanan, bir yumuşama politikasının yaşama geçirilmesini sağladı. Nixon’ın, ABD askerlerinin Güney Vietnam’dan çekilmesini ve savaşın yönetiminin Güney Vietnam ordusuna bırakılmasını öngören Vietnamlılaştırma siyasetinde de önemli rol oynadı. 23 Ocak 1973’te Paris’teki görüşmelerin sonucunda, ABD adına Vietnam Savaşı’m sona erdiren antlaşmayı imzaladı.
Kissinger Eylül 1973’te ABD dışişleri bakanı oldu. 1972 Nobel Barış Ödülü’nü, Kuzey Vietnamiı Le Duc Tho ile paylaştı. 1973 Arap-İsrail Savaşı’nda, Mısır ve İsrail ile yaptığı görüşmeler savaşın sona ermesiyle ve iki tarafın Süveyş Kanalı boyunca güçlerini ayırmayı kabul ettiği sınırlı bir antlaşmanın imzalanmasıyla sonuçlandı. Aynı zamanda ABD ve Mısır arasında 1967’den sonra gerginleşmiş olan diplomatik ilişkiler yeniden başladı. Kissinger, İsrail ve Suriye arasında görüşmelerin başlamasında da etkili oldu.
8 Ağustos 1974’te başkan Nixon’ın Watergate Olayı’ndan dolayı istifa etmesine karşın, Kissinger, görev süresi uzatılmış üç hükümet yetkilisinden biri olarak, yeni başkan G.Ford’un iktidarı sırasında da ABD dış politikasını yönlendirmeyi sürdürdü. Ortadoğu’daki “mekik diplomasisini” sürdüren Kissinger, 1976’da Rodezya’nın beyaz azınlık yönetiminden siyah çoğunluk yönetimine geçişinde önemli rol oynadı. Hem Güney Afrika, hem Zambiya ve Tan-
zanya’nın Rodezya’daki yeni yönetimi tanımalarım sağladı.
1976 seçimlerinde, Demokratik Parti’den J.Carter’ın başkan seçilmesi üzerine dışişleri bakanlığından ayrıldı. Carter yönetimine karşı eleştirel bir tavır takındı. 1977’de Washington’daki Georgetown Üniversitesinde uluslararası ilişkiler profesörü oldu. 1977-1981 arasında Dış İlişkiler Kurulu’nda üyelik yaptı. 1979’da White House Years (“Beyaz Saray Yılları”) adlı anı kitabını yayımladı. 1980 seçimlerinde Cumhuriyetçi R.Reagan’ın başkan seçilmesi, dış politika konularında eski etkisini yeniden kazanmasına yardımcı oldu.
• YAPITLAR (başlıca): Nuclear Weapons and Foreign Policy, 1957, (“Nükleer Silahlar ve Dış Politika”); The Necessity for Choice, 1961, (“Seçme Gerekliliği”); American Foreign Policy, 1969, (“Amerikan Dış Politikası”); White House Years, 1979, (“Beyaz Saray Yılları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi