İBRAHİM (ykş. İÖ 2000) Kutsal kitaplarda adı geçen peygamberlerden biri. İsmail ile İshak peygamberlerin babasıdır.
Tevrat’a göre İbrahim (Abraham), Kalde’nin Ur kentinde doğdu, Kudüs yakınlarında Halilürrahman’da (Habron) öldü. Terah’ın oğlu, İsmail ile İshak’ın babasıdır. Terah oğulları ile Harran’a göç ettikten sonra İbrahim’e burada vahiy gelmiş gerçek dini yayabilmek için putataparların yanından ayrılmıştır. Fenike, Filistin ve Mısır arasındaki çöllerde yaşayan İbrahim’e doksan yaşına gelince peygamberlik verilmiştir. Büyük oğlu İsmail, Hacer’den olmuş, daha sonra da üvey kardeşi ve karısı yaşlı Sârâ’dan İshak doğmuştur. Tevrat, Yahudi ve Hıristiyan kaynakları İbrahim’in, oğlu İshak’ı kurban ettiğinde birleşirler.
Kur’an’da sık sık adı geçen İbrahim, Azer’in oğludur. Ne Yahudi ne Hıristiyan’dır. Hakka yönelmiş “Hanif” dinindendir. Hangi oğlunu kurban ettiği belirtilmemiştir. Tanrı ona “Halil” (dost) sıfatını verdiğinden Halil İbrahim ve Halilullah diye anılır. Buharî’de geçen Hadisler’den birinde Hz. Muhammed Miraç gecesinde İbrahim’i yedinci gökte görmüştür. 175 yaşında öldüğü söylenen İbrahim’in yaşadığı illerde, kendisinin sanılan mezarları (makamları) vardır.
Doğu ile Batı’nın sanat ve edebiyatında İbrahim’ in yaşamı konu edilmiştir. Divan edebiyatında da Abdülvasi Çelebi Halilnâme ya. da Dâsitan-ı İbrahim Nebi adını verdiği manzum mesnevisinde İbrahim Peygamber’in yaşamını Kral Nemrut’la olan ilişkisini, onun tarafından ateşe atılmasını, Kâbe’nin yapılışını, İsmail’in kurban edilişini ve Cebrail’in kurbanlık koçu getirmesini anlatır.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi