İSMAİL (ykş. İÖ 1900) Tevrat ile Kuran’da adı geçen peygamberlerden biridir. Hz. Muham-med’in bağlı olduğu Kureyş kabilesinin atasıdır.
İbrahim Peygamber’in ilk oğludur. Tevrat’ta adı “Tanrı duayı işitir” anlamına gelen “Ishmael” olarak geçer. Burada anlatıldığına göre, İsmail doğunca, İbrahim’in yaşlı karısı Sârâ, öteki karısı Hacer’i kıskanır. Ana-oğulun evden kovulmasını ister. İbrahim duruma üzülür. Ancak kendisine gelen vahiyde, İsmail’in çölde yaşayacağı, ondan büyük bir ulusun doğacağı, böylece Sârâ’nın isteğine uyması bildirilir. Hacer, oğlunu alarak Hicaz bölgesine gider. İsmail susuzluktan kıvranırken, ayağını yere vurur, yerden su çıkar ve buraya yerleşirler.
Kuran’di, İsmail’in babası ile birlikte Kabe’nin yapımında çalıştıkları yazılıdır. Ancak Kabe’nin ilk yapımında mı, yoksa sonradan onarımında mı çalıştıkları konusunda kesin bir bilgi yoktur. Kutsal kitaplarda İbrahim’in oğlunu kurban etmesi anlatılır. Ancak hangi oğlu olduğu belirtilmemiştir. İslam kaynaklarında İsmail gösterilir. Yahudi ve Hıristiyan inancına göre de kurban edilen, kardeşi İshak’tır.
Hz. Muhammed İsmail peygamberin soyundan gelir. Türk edebiyatında ve halk resimlerinde kurban olayı işlenmiş, manzum Destan-ı İsmail’ler yazılmıştır.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi